[MIESZKAŃCY] 40. rocznica Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich. Obchody w Rzeszowie

40. rocznica Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich. Obchody w Rzeszowie

KATEGORIA: MIESZKAŃCY / 21 lutego 2021

W tym roku przypada 40. rocznica strajków i podpisania Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich. Główne obchody odbyły się w niedzielę (21 lutego) w Rzeszowie.

Niedzielne obchody rozpoczęła Msza święta w rzeszowskiej katedrze, w której wzięli udział m.in. uczestnicy strajków, parlamentarzyści, przedstawiciele władz państwowych, samorządowcy, związkowcy oraz mieszkańcy miasta. Obecna była wojewoda podkarpacki Ewa Leniart. Samorząd województwa podczas uroczystości reprezentowali: marszałek Władysław Ortyl, członek zarządu Stanisław Kruczek, przewodniczący sejmiku Jerzy Borcz oraz wiceprzewodniczący sejmiku Jerzy Cypryś. W uroczystościach uczestniczyli też Teresa Hałas – przewodnicząca NSZZ RI, Jarosław Szarek – prezes IPN, Roman Jakim – przewodniczący „Solidarności” regionu rzeszowskiego.

Mszy przewodniczył bp Jan Wątroba, w koncelebrze uczestniczyli także: metropolita przemyski abp Adam Szal, bp Kazimierz Górny oraz bp Edward Białogłowski.

Arcybiskup Adam Szal mówił w homilii, nawiązując do solidarnej postawy rolników strajkujących 40 lat temu, że także dzisiaj konieczna jest jedność w sprawach społecznych, gospodarczych i politycznych.

- Żyjmy duchem solidarności społecznej łączącej tak wiele nieporozumień i kłótni – apelował arcybiskup Adam Szal.

Do uczestników obchodów list skierował prezydent Andrzej Duda, który został odczytany przez posłankę Teresę Hałas, przewodniczącą NSZZ RI Solidarność.

– Stanowcze i konsekwentne stawianie żądań, poparte strajkami okupacyjnymi w Ustrzykach i Rzeszowie oraz manifestacjami poparcia w wielu innych miejscowościach, zmusiło reżim do ustępstw. Gospodarze uzyskali gwarancje własności i swobodę dysponowania swoją ziemią. Rządzący obiecywali też mieszkańcom wsi większą samorządność i uprawnienia socjalne oraz lepsze warunki kształcenia i rozwoju. Władza miała odstąpić nawet od indoktrynacji dzieci i młodzieży oraz utrudniania praktyk religijnych – napisał prezydent Andrzej Duda.

- Samo zawarcie porozumień o takiej treści, jak też szybkie zarejestrowanie rolniczej „Solidarności” były już wielkimi sukcesami. W istocie władza przyznała, że Polacy kategorycznie odrzucają ustrój, nakazany z Moskwy. Ostatecznie solidarny opór doprowadził do upadku reżimu, a działacze NSZZ RI i – szerzej – mieszkańcy wsi polskiej mieli w tym historycznym przełomie ogromny i bezcenny udział – podkreślił w swym liście prezydent.

- Chcę dzisiaj pokłonić się z szacunkiem przed polskimi rolnikami dziękując za ich wkład w odzyskanie i budowę niepodległej Rzeczypospolitej - dziękował prezydent podkarpackim rolników za to, że 40 lat temu podjęli odważną walkę o wolność.

Przed zakończeniem uroczystości kościelnych, list od premiera Matusza Morawieckiego odczytała wojewoda podkarpacki Ewa Leniart.

– Chylę czoła przed bohaterami, którzy walczyli o naszą wolność i niezbywalne prawa żywicieli naszego narodu. Jako spadkobiercy tego dziedzictwa jesteśmy zobowiązani by strzec bogactwa polskiej wsi, by bronić polskiej ziemi i skutecznie dbać o interesy polskich rolników w Unii Europejskiej – pisał premier.

- Na Podkarpaciu rolnicy zawsze byli ważną częścią społeczeństwa, a ich konserwatywne wartości, umiłowaniem ziemi nie pozwoliły im na inną postawę, niż walka z komunistycznym reżimem – mówił marszałek Władysław Ortyl udzielając wypowiedzi dla TVP Info.

Po Mszy św. uczestnicy obchodów złożyli wiązanki przed tablicami poświęconymi arcybiskupowi Ignacemu Tokarczukowi oraz pod pomnikiem św. Jana Pawła II. Ostatnim elementem niedzielnych uroczystości było złożenie kwiatów pod tablicą poświęconą strajkom rzeszowsko-ustrzyckim w dawnym Domu Kolejarza przy placu Ofiar Getta. W tym budynku z 18 na 19 lutego 1981 roku podpisano porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie, które kończyły trwające półtora miesiąca strajki rolników.

Rocznicowe uroczystości w Rzeszowie zorganizowali NSZZ Solidarność Rolników Indywidualnych oraz Duszpasterstwo Rolników.

W obchody wpisana była także debata zorganizowana przez Koło Naukowe Powszechnej Historii Prawa Uniwersytetu Rzeszowskiego.

DEBATA

– Tłumiony przez lata żal, poczucie krzywdy i niesprawiedliwości znalazło wreszcie swoje ujście. Jednocząc się wokół wspólnej idei poczuli, że razem mogą zmienić otaczającą ich rzeczywistość i tę walkę wygrać – mówiła w trakcie dyskusji ze studentami Ewa Leniart, wojewoda podkarpacki.

Temat strajków i porozumień ustrzycko-rzeszowskich podejmuje film dokumentalny „Chłopski bunt ’81”, który Telewizja Polska wyemituje na kanale TVP Historia oraz TVP Rzeszów 26 lutego.

Porozumienie między strajkującymi rolnikami a władzami PRL podpisano w Rzeszowie w nocy z 18 na 19 lutego 1981 r. Rano 20 lutego podobne porozumienie podpisano w Ustrzykach Dolnych. Dokumenty, które przeszły do historii pod nazwą porozumień rzeszowsko-ustrzyckich kończyły trwające półtora miesiąca strajki okupacyjne rolników w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych. Protestujący domagali się wtedy m.in. legalizacji rolniczych związków zawodowych. W efekcie uzyskali gwarancję nienaruszalności własności i prawa do dziedziczenia, równość traktowania rolników indywidualnych oraz rolnictwa spółdzielczego, zapewnienie zniesienia ograniczeń w obrocie gruntami rolnymi. Strajkujący rolnicy wywalczyli swobodę w budownictwie sakralnym i dostęp do praktyk religijnych.

Red.

Zdjęcia: Podkarpacki Urząd Wojewódzki