Koniec z przestrzennym chaosem. Pomóc ma nowa strategia Rzeszowa i gmin

KATEGORIA: INWESTYCJE / 28 października 2019

Jak walczyć z przestrzennym chaosem, w wyniku którego powstają zarzewia konfliktów jak ten w rejonie ul. Spacerowej na rzeszowskim Zalesiu, gdzie mieszkańcy sprzeciwiają się notorycznemu wydawaniu w sąsiedztwie ich domów warunków zabudowy na wysokie budynki? Jak pogodzić interesy sąsiednich gmin, które mogą mieć różne wizje przeznaczenia położonych obok siebie, ale zarządzanych przez inne samorządy obszarów? Jak aktywnie włączyć mieszkańców do prac nad planami zagospodarowania?

Pomóc w odpowiedzi na te i inne pytania ma projekt, na realizację którego w poniedziałek została podpisana umowa w Urzędzie Marszałkowskim.

Zakłada on opracowanie Strategii Przestrzennej w gminach Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego (ROF). Zadanie otrzymało dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w wysokości 5 mln złotych. Umowę podpisała w imieniu Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju podsekretarz stanu Małgorzata Jarosińska-Jedynak oraz marszałek Władysław Ortyl i wicemarszałek Ewa Draus.

Poniedziałkowa umowa to efekt Inicjatywy Catching–up Regions 2, która została zainicjowana w 2016 roku. Uczestniczyły w niej: Komisja Europejska, Bank Światowy, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju oraz Województwo Podkarpackie. Bank Światowy stwierdził wówczas, że jednym z wyzwań, które stoją przed rozwojem województwa podkarpackiego jest dobre planowane przestrzenne. Ma to zmienić właśnie strategia przestrzenna.

Fot. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

- Mówimy o opracowaniu masterplanu czyli stworzeniu tzw. strategii rozwoju przestrzennego. Strategia będzie miała na celu uporządkować tereny w 13 gminach Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego. Dzięki temu będziemy mogli mówić o braku chaosu, a dzięki poprawnemu planowaniu przestrzennemu, będziemy mogli mówić o zadowolonych mieszkańcach, którzy będą skracać swój czas przejazdu, którzy będą mieli lepszy dostęp do usług – powiedziała Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

Zdaniem wiceminister inwestycji i rozwoju, efektem projektu będzie też rozwój gospodarczy, bo powstanie więcej miejsc do prowadzenia działalności gospodarczej, co przełoży się też na wzrost liczby samych miejsc pracy.

Fot. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

- To bardzo ważny dokument, którego w przestrzeni Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego nie było. A ten obszar nie może się rozwijać w sposób spontaniczny, dowolny. Musi się rozwijać w sposób skoordynowany, bo jest zbyt ważnym miejscem dla rozwoju gospodarczego całego Podkarpacia – stwierdził marszałek Władysław Ortyl.

Marszałek odniósł się w kontekście planistycznym do sporów dotyczących rozszerzania granic Rzeszowa. - Chcielibyśmy, aby na tym obszarze nie zastanawiano się czy rozszerzać, czy nie rozszerzać Rzeszów, ale przede wszystkim żeby ten obszar miał wszystkie potrzebne funkcje publiczne, społeczne, gospodarcze i komunikacyjne. To jest idea tej strategii - powiedział Władysław Ortyl.

Fot. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

- Jest to duży i ważny krok, który buduje obszar pełniący funkcje regionalne i ponadregionalne. W pierwszych działaniach będziemy budować odpowiednie instrumenty czyli najpierw powstaną bazy informacji przestrzennych ze wszystkich 13 gmin, które zostaną zintegrowane i powstaną też instrumenty polegające na wspomaganiu zarządzania przestrzenią w tym obszarze – podkreślała z kolei wicemarszałek Ewa Draus.

Projekt, na który zostało podpisane porozumienie nosi nazwę: „Zintegrowany i uspołeczniony model planowania przestrzennego poprzez opracowanie Strategii Przestrzennej Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego”. W Strategii Przestrzennej ROF zawarte będą ustalenia dotyczące przestrzeni, które będą respektowane na poziomie gmin w ramach ich prac dotyczących planowania przestrzennego. Pozwoli to na ograniczenie istniejących konfliktów na styku granic gmin oraz wprowadzi mechanizm stabilności planowania przestrzennego.

Fot. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

Jednym z kluczowych elementów projektu jest poprawa zarzadzania przestrzenią, w tym wolnymi gruntami oraz przeznaczenie tych gruntów pod nowe inwestycje. Nowe inwestycje natomiast przekładają się na nowe miejsca pracy oraz możliwości rozwoju regionu. Na terenie ROF dochodzi do sytuacji, w której strefy aktywności gospodarczej znajdują się na terenie kilku gmin jednocześnie. Bez koordynacji zadań związanych z planowaniem przestrzennym dalszy rozwój może być znacznie utrudniony.

W ramach projektu powstanie:

- system umożliwiający integrację baz danych przestrzennych w gminach,

- wspólny mechanizm zarządzania przestrzenią,

- włączenie mieszkańców w proces planowania przestrzennego, w tym konsultacji społecznych i opiniowania,

- strategia przestrzenna, która będzie narzędziem wyznaczania funkcji określonych obszarów w ramach ROF.

Ważnym elementem projektu ma być wsparcie kompetencyjne dla samorządów gminnych w zakresie planowania przestrzennego. Środki mają zostać przeznaczone m.in. na szkolenie kadr oraz dofinansowanie zakupu niezbędnego sprzętu.

Fot. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

- Wypracowane w ramach projektu rozwiązania będą mogły być promowane w innych częściach regionu – podkreślał na konferencji marszałek Władysław Ortyl. Chodzi np. o Miejskie Obszary Funkcjonalne, które na Podkarpaciu istnieją w rejonie Krosna, Mielca, Przemyśla, Stalowej Woli i Tarnobrzega.

Projekt będzie realizowany od III kwartału br. (już zaczęły się pierwsze przygotowania) do końca III kwartału 2020 r.

W pierwszym etapie projektu zostanie zbudowany system integracji planowania przestrzennego w układzie ponadgminnym, polegający na wprowadzeniu mechanizmów uzgadniania zapisów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Będzie także utworzony rodzaj internetowej platformy umożliwiającej sprawdzanie jaka zabudowa jest planowana na danym obszarze. Poprzez narzędzie internetowe możliwe też będzie przeprowadzanie konsultacji społecznych dotyczących planów zagospodarowania przestrzennego.

W drugim etapie – jeśli będą dostępne środki finansowe – możliwe będzie finansowanie dokumentów planistycznych przygotowywanych przez gminy, czyli np. miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Fot. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

Projekt współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój. Jego całkowita wartość wynosi 5 387 024,00 zł, w tym dofinansowanie Unii Europejskiej to 5 079 424,93 zł (94,29 proc.), zaś budżet państwa pokrywa 307 599,07 zł (5,71 proc.).

Rzeszowski Obszar Funkcjonalny tworzy 13 gmin: miasto Rzeszów, Boguchwała, Czudec, Lubenia, Świlcza, Głogów Młp., Trzebownisko, Czarna, Krasne, Tyczyn, Chmielnik, Łańcut i miasto Łańcut.

Red.