Marsz Pamięci w 80-lecie pierwszej deportacji Żydów z rzeszowskiego getta

KATEGORIA: HISTORIA / 3 lipca 2022

Fot. Janusz Płodzień

7 lipca (czwartek), w 80. rocznicę rozpoczęcia akcji deportacyjnej w rzeszowskim getcie odbędzie się Marsz Pamięci w hołdzie dla Żydów zamordowanych przez niemieckich okupantów oraz uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej na ścianie budynku Dworca PKP Rzeszów Staroniwa.

80 lat temu to z tego miejsca tysiące Żydów, w tym wielu mieszkańców Rzeszowa, zostało wywiezionych do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu. - W czasie uroczystości chcemy wspomnieć i oddać hołd tym, którzy stracili życie w Holokauście. Pamięć o ofiarach Zagłady jest naszą powinnością - podkreślają organizatorzy.

Przy Kamieniu Pamięci na Placu Ofiar Getta odczytane zostaną relacje świadków deportacji, a w Synagodze Staromiejskiej zostanie zapalone i przez całą noc będzie palić się światło, przypominając współczesnym mieszkańcom Rzeszowa o żydowskich ofiarach II wojny światowej. - Następnie przejdziemy w milczeniu ulicami Kopernika, Grunwaldzką, Matejki, Moniuszki, Cieplińskiego i Pułaskiego do dworca PKP Staroniwa. W czasie marszu symbolem naszej pamięci będzie 80 wstążeczek z nazwiskami żydowskich mieszkańców miasta – ofiar Holokaustu – oraz szyldy przedwojennych żydowskich warsztatów i sklepów. Za pomocą tych przedmiotów chcemy zwrócić uwagę, że w Holokauście zginęli konkretni ludzie: dawni znajomi, przyjaciele, współpracownicy oraz sąsiedzi katolickich mieszkańców miasta. Na Dworcu PKP Staroniwa zostanie odsłonięta tablica upamiętniająca dramatyczne wydarzenia z 1942 roku oraz odmówiona będzie modlitwa za tragicznie zmarłych Żydów - zapowiadają organizatorzy.

Uroczystości upamiętniające deportacje (czwartek 7 lipca):

18.00 - Marsz Pamięci, trasa: Plac Ofiar Getta - Dworzec PKP Staroniwa.

19.00 - Odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej pamięci ofiar akcji likwidacyjnej rzeszowskiego getta na budynku Dworca PKP Staroniwa.

Organizatorami Marszu Pamięci są: Stowarzyszenie Rajsze, Fundacja Rzeszowska. Organizatorem odsłonięcia tablicy pamiątkowej jest Stowarzyszenie Działamy. Wydarzenie objął patronatem honorowym prezydent miasta Rzeszowa Konrad Fijołek.

Fot. Janusz Płodzień

Przed II wojną światową w Rzeszowie mieszkało ponad 13 tysięcy Żydów, którzy stanowili około 30 procent mieszkańców miasta, zaś przed rozpoczęciem masowych deportacji, jak można szacować, w mieście przybywało około 23 tysiące Żydów. Byli to zarówno rodowici rzeszowianie, jak i Żydzi z Łodzi, Kalisza czy Śląska, przesiedleni tutaj przez Niemców jeszcze na początku wojny, ponadto w getcie w Rzeszowie znajdowali się żydowscy mieszkańcy podrzeszowskich miasteczek, w których okupanci wcześniej zlikwidowali getta; były to między innymi Czudec, Głogów, Kolbuszowa, Leżajsk, Sędziszów Małopolski, Strzyżów czy Tyczyn (w kolejnych miesiącach Niemcy sprowadzili do Rzeszowa również grupy Żydów z Krosna, Jasła i Sanoka). Pierwsza akcja deportacyjna w rzeszowskim getcie miała miejsce 7 lipca 1942 roku i trwała do 13 lipca, a dzień 7 lipca był najbardziej brutalny i krwawy. Szacuje się, że w deportacjach lipcowych do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu wywieziono około 10 – 12 tysięcy osób, około 2 – 3 tysiące zostało rozstrzelanych w lesie Bór pod Głogowem, a wielu innych straciło życie w samym getcie. Kolejne największe wywózki miały miejsce w sierpniu oraz listopadzie 1942 roku. Historycy szacują, że z rzeszowskiego getta do Bełżca deportowano od 15 do 22 tysięcy Żydów.

Red.

Fot. Materiały organizatorów