[MIEJSCA] Wyjątkowa ławka przed Urzędem Marszałkowskim. Ku pamięci Łukasiewicza

Wyjątkowa ławka przed Urzędem Marszałkowskim. Ku pamięci Łukasiewicza

KATEGORIA: MIEJSCA / 29 grudnia 2022

Fot. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

Tuż obok budynku Urzędu Marszałkowskiego przy al. Cieplińskiego w Rzeszowie stanęła wyjątkowa ławka, która upamiętnia postać podkarpackiego wynalazcy i działacza społecznego – Ignacego Łukasiewicza. To jedna z wielu inicjatyw w ramach obchodów kończącego się już Roku Łukasiewicza.

Lampa naftowa w ławce

Ławeczkę Łukasiewicza zaprojektowała i wykonała podkarpacka firma. Centralnym punktem ławki jest replika lampy naftowej w skali 5:1 wykonana ze szkła i obudowana łącznikami z mosiądzu, podobnie jak miało to miejsce w pierwowzorze. Wokół lampy wykonano siedzisko stalowe pokryte okładziną z klepek dębowych. Wewnątrz lampy został zamontowany ekran wyświetlający płomień, natomiast w dolnej części znajduje się płyn imitujący naftę.

Siedzisko ma być formą upamiętnienia naszego wybitnego wynalazcy, a jego postawienie zrealizowano w ramach kończącego się Roku Łukasiewicza. Jak podkreśla Wioletta Rejman, dyrektor Departamentu Promocji, Turystyki i Współpracy Gospodarczej w Urzędzie Marszałkowskim, z okazji okazji Roku Łukasiewicza w mijającym 2022 r. zrealizowano na Podkarpaciu wiele wydarzeń, każde inne, skierowane do różnych odbiorców z terenu województwa podkarpackiego. Ale zakończenie Roku Ignacego Łukasiewicza należało upamiętnić w sposób naprawdę szczególny.

- Nie było łatwo zaskoczyć urodzinowym pomysłem kogoś, dla kogo Amerykanie wybierali się w trwające tygodniami morskie podróże, by zasięgnąć jego rady w tematach technologicznych i komercjalizacyjnych. Naukowiec, biznesmen, patriota i filantrop, inwestujący swój majątek w rozwój otaczającej go społeczności. To musiał być taki prezent na widok którego Ignacy by się uśmiechnął i powiedział: „takie świętowanie to ja rozumiem!” – mówi dyrektor Wioletta Rejman.

Ławeczka ma nie tylko upamiętniać wybitną postać z Podkarpacia, ale ma też mieć wymiar edukacyjny, zwłaszcza dla młodych ludzi, których ma zachęcać do poznania dokonań Łukasiewicza.

- O Ignacym mówiono, że był człowiekiem „który lampą i sercem rozświetlał ludziom życie”, więc jako podkarpacka społeczność wychowana na dorobku Łukasiewicza, uznaliśmy, że też powinniśmy podzielić się światłem. I tak narodził się pomysł „ławeczki Łukasiewicza”, która stanęła obok budynku Urzędu Marszałkowskiego, a która jest symbolem upamiętniającym postać Ignacego i dającym możliwość poznania jego działalności przez najmłodszych mieszkańców naszego regionu – dodaje dyr. Wioletta Rejman.

Rozświetlone podsumowanie Roku Ignacego Łukasiewicza

Rok 2022 został ogłoszony przez Sejm RP Rokiem Ignacego Łukasiewicza w związku z 200. rocznicą urodzin twórcy światowego przemysłu naftowego. Uzasadnieniem dla jubileuszu były „…wielkie i niezwykłe zasługi Ignacego Łukasiewicza dla przemysłu i gospodarki Polski, a także Jego zaangażowanie w walkę o niepodległość Ojczyzny oraz dbałość o pracowników”.

Łukasiewicz to podkarpacki założyciel pierwszej na świecie kopalni ropy naftowej, wynalazca lampy naftowej i pionier przemysłu naftowego w Europie. Urodził się i zmarł na Podkarpaciu, ale działał również w województwie małopolskim, w Gorlicach, gdzie przeprowadzał doświadczenia z naftą i to tam zabłysła pierwsza na świecie uliczna lampa naftowa. Ale to Podkarpacie Ignacy Łukasiewicz ukochał najbardziej i to właśnie tu aktywnie działał w sferze gospodarczej i społecznej. Dlatego też województwo podkarpackie zaangażowało się w organizację i promocję obchodów.

Na mocy uchwały Zarządu Województwa Podkarpackiego został powołany Komitet Honorowy, który w Roku Ignacego Łukasiewicza realizował szereg wydarzeń upamiętniających wynalazcę, a także celebrujących dokonania i pamięć o pionierze przemysłu naftowego. Wydarzenia w ramach Roku Łukasiewicza odbywały się również pod auspicjami UNESCO.

Fot. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

Sylwetka Ignacego Łukasiewicza

Ignacy Łukasiewicz urodził się 8 marca 1822 r. w Zadusznikach pod Mielcem w zubożałej rodzinie szlacheckiej o patriotycznych tradycjach. Po śmierci ojca – uczestnika powstania kościuszkowskiego – porzucił naukę w gimnazjum w Rzeszowie i podjął pracę w aptece w Łańcucie jako praktykant. Następnie pracował jako pomocnik aptekarski w Rzeszowie, dokształcając się w tym zawodzie.

W latach 1850-1852 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, przy którym funkcjonowało studium farmaceutyczne, a także w Wiedniu, gdzie uzyskał tytuł magistra farmacji.

Po studiach wrócił do Lwowa. Podjął pracę w aptece i razem z Janem Zehem prowadził badania nad ropą naftową. Po oczyszczeniu tego płynu uzyskał naftę świetlną. Pierwsza skonstruowana przez niego lampa naftowa rozświetliła wystawę apteki. W praktyce oświetlenie naftowe zastosowano po raz pierwszy podczas operacji w szpitalu we Lwowie.

Na początku 1854 r. Ignacy Łukasiewicz przeniósł się do Gorlic, aby być bliżej terenów roponośnych. Wspólnie z Tytusem Trzecieskim i Karolem Klobassą-Zrenckim w Bóbrce koło Krosna założył pierwszą na świecie spółkę naftową, a dwa lata później pierwszą na ziemiach polskich kopalnię ropy naftowej w Ulaszowicach. Na terenie kopalni Bóbrka doskonalił technikę wiercenia otworów wydobywczych, wprowadził do użytku wiertnicę ręczną, a później maszyny parowe do napędu wiertnic.

„Na zapoczątkowanym przez Łukasiewicza procesie destylacji ropy naftowej bazuje współcześnie wiele gałęzi przemysłu chemicznego, kosmetycznego i nowoczesnych technologii. Także dzisiaj jest patronem przemysłu naftowo-gazowniczego i rafineryjnego w Polsce, a Jego dziedzictwo powinno być mocno i stale rozwijane oraz propagowane w Europie i na świecie” – czytamy w sejmowej uchwale dotyczącej ustanowienia patronów roku 2022.

Działalność niepodległościowa i filantropijna

Ignacy Łukasiewicz angażował się również w działalność niepodległościową i konspiracyjną, za którą był aresztowany i więziony. Wspierał także finansowo ruchy narodowo-wyzwoleńcze. Jako filantrop propagował zakładanie sądów, budował szkoły, kościoły, drogi i mosty. Utworzył Towarzystwo Zaliczkowe w Krośnie. Organizował kasy zapomogowe, które jako pierwsze takie instytucje w Europie zabezpieczały robotników na wypadek choroby czy inwalidztwa. W kopalni Bóbrka założył „kasę bracką” – nowoczesny system ubezpieczeń społecznych robotników. Dbał również o rozwój oświaty i kultury oraz edukację pracowników przemysłu naftowego. Za działalność charytatywną papież Pius IX nadał mu tytuł szambelana papieskiego i odznaczył Orderem Świętego Grzegorza Wielkiego. Ignacy Łukasiewicz był również posłem na sejm galicyjski IV kadencji w latach 1877-1882. Zmarł w Chorkówce 7 stycznia 1882 r. w wyniku ciężkiego zapalenia płuc. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Zręcinie.

Wokul