Rzeszów uczcił Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. ZDJĘCIA

KATEGORIA: HISTORIA / 1 marca 2023

Fot. Podkarpacki Urząd Wojewódzki

1 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Rzeszowskie obchody rozpoczęły się Mszą świętą w kościele farnym pw. św. Wojciecha i Stanisława. Następnie uczestnicy zgromadzili się pod Pomnikiem Pamięci Żołnierzy Wyklętych – przed popiersiami płk. Łukasza Cieplińskiego i jego sześciu współtowarzyszy: Adama Lazarowicza, Mieczysława Kawalca, Józefa Batorego, Franciszka Błażeja, Karola Chmiela oraz Józefa Rzepki.

Przed wizerunkami osób, które zginęły od strzałów w tył głowy wymierzonych – 72 lat temu – 1 marca 1951 r. w mokotowskim więzieniu. To wtedy zamordowani zostali jeden po drugim – w krótkich odstępach czasu – ludzie tworzący ostatnie kierownictwo konspiracji kontynuującej od 1945 r. dzieło zapoczątkowane przez Armię Krajową, prezes IV Zarządu WiN oraz prezesi obszarów. Tamtego wieczoru odeszli Ci, którzy – podobnie jak setki innych żołnierzy – nie złożyli broni po zakończeniu II wojny światowej, lecz sprzeciwiając się narzuconej siłą władzy, walczyli dalej.

Pamięć żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego uczczono apelem, salwą honorową, złożeniem kwiatów oraz odegraniem pieśni reprezentacyjnej Wojska Polskiego.

– 1 marca – Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych – to tak naprawdę dzień wdzięczności za wolną i suwerenną Polskę. Bo właśnie wolnej i suwerennej Rzeczpospolitej służyli i wielokrotnie oddali swoje życie. Tacy ludzie jak płk. Łukasz Ciepliński i członkowie IV Zarządu Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, Narodowego Zjednoczenia Wojskowego i wielu innych organizacji antykomunistycznych i niepodległościowych mieli jeden cel – żyć szczęśliwie w wolnej i niezależnej ojczyźnie, której pozostali wierni, dlatego naszym zobowiązaniem jest pamięć i wdzięczność. Jest to wyzwanie dla nas wszystkich do tym większej determinacji, aby pamięć była mocniejsza, aby ta wdzięczność wykuwała się przede wszystkich w sercach młodych pokoleń, by ofiara żołnierzy niezłomnych nie poszła na marne – mówiła wojewoda Ewa Leniart.

- W szczerym polu biały krzyż, nie pamięta już, kto pod nim śpi – To słowa pieśni o Żołnierzach Wyklętych. My dzięki Bogu i dzięki takim miejscom jak tutaj w Rzeszowie, pomnikiem Żołnierzy Wyklętych, chcemy, staramy się i będziemy pamiętać – tymi słowami rozpoczął swoje wystąpienie Stanisław Kruczek, członek zarządu województwa podkarpackiego. Odczytał również list od marszałka województwa Władysława Ortyla skierowany do organizatorów i uczestników uroczystości.

- Nasi sąsiedzi z Ukrainy walczą o wolność, przelewając krew setek osób. Agresor jest ten sam - to imperialistyczna Rosja, z którą również mierzyli się Żołnierze Niezłomni. Dlatego tak ważna jest nasza postawa, zaangażowanie we wsparcie niesione Ukrainie w różnorodnej formie, ludzka solidarność. To ścieżka, którą zapewne wskazaliby nam Żołnierze Niezłomni, dla których wolność była najwyższą wartością – napisał w liście marszałek Ortyl.

- Czcimy heroiczną odwagę, męstwo w walce i wierność Niepodległej, za którą tak wielu Niezłomnych zapłaciło życiem, długoletnim uwięzieniem, prześladowaniami. Przesłanie, które odczytujemy z ich losów, umacnia nasze poczucie tożsamości i buduje postawy patriotyczne - mówił podczas uroczystości płk Michał Małyska, dowódca 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej.

Tegoroczne uroczystości upamiętniające Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Rzeszowie zostały zorganizowane przez: Światowy Związek Żołnierzy AK Okręg Podkarpacki, Prezydent Miasta Rzeszowa, Dyrektora Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Dowódcę 21. Brygady Strzelców Podhalańskich oraz Dowódcę 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej.

W obchodach wzięli udział podkarpaccy parlamentarzyści, przedstawiciele władz rządowych, samorządowych, służb mundurowych, kombatanci oraz mieszkańcy województwa.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych to dla podkarpackich terytorialsów bardzo ważna data, gdyż 3. Podkarpacka Brygada Obrony Terytorialnej dziedziczy tradycje Podokręgu Armii Krajowej Rzeszów, Okręgu Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” Rzeszów i podległych im inspektoratów i rejonów. 3. PBOT przyjęła nazwę wyróżniającą „Podkarpacka” oraz imię płk. Łukasza Cieplińskiego, żołnierza niezłomnego, którego data śmierci wraz z sześcioma towarzyszami została ustanowiona Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

***

Żołnierze Niezłomni tworzyli powojenną konspirację kontynuującą od 1945 r. dzieło Armii Krajowej, walcząc z sowiecką władzą narzuconą Polsce. Konspiracja ta była najliczniejszą formą zorganizowanego ruchu oporu społeczeństwa polskiego wobec nowego okupanta. Uczestników ruchu partyzanckiego określa się zamiennie jako „żołnierzy drugiej konspiracji”, „Żołnierzy Niezłomnych” lub „Żołnierzy Wyklętych”.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych został ustanowiony przez Sejm RP w 2011 roku, aby zachować pamięć o partyzantach, którzy po II Wojnie Światowej nie złożyli broni i kontynuowali walkę z sowieckim okupantem. W antykomunistycznym podziemiu walczyło od 120-180 tys. Polaków.

Red.