Kobiety na Podkarpaciu chcą robić karierę. Tak pokazują wyniki badań

KATEGORIA: MIESZKAŃCY / 31 maja 2022

Fot. Pixabay.com

Instytut Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego przeprowadził projekt badawczy „Preferencje życiowe kobiet w Polsce”. Wyniki badań wskazują, że mieszkanki Podkarpacia wyróżnia skoncentrowanie na pracy i karierze, z drugiej strony w regionie mniej kobiet niż w skali kraju uważa, że sposób jaki żyją został przez nie samodzielnie wybrany.

„Preferencje życiowe kobiet w Polsce”

Projekt „Preferencje życiowe kobiet w Polsce” powstał dzięki wsparciu Fundacji State of Poland, a za jego realizację odpowiadał zespół badawczy Instytutu Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Dane zostały zebrane za pomocą ilościowej techniki Computer Assisted Web Interview (CAWI). Finalnie w marcu 2022 r. zebranych zostało 1229 ankiet w całej Polsce. Badanie miało charakter reprezentatywny dla próby dorosłych Polek ze względu na wiek, wielkość miejscowości zamieszkania i województwo (zmienne podstawowe, maksymalnie 3% błąd statystyczny).

Wśród ważnych pytań, na które zespół badawczy szukał odpowiedzi były m.in. Jakie życiowe decyzje podejmują Polki i co stawiają na pierwszym miejscu?, Jak postrzegają rolę państwa we wspieraniu ich dążeń i realizacji życiowego planu? W jaki sposób kształtują się wyobrażenia Polek w kontekście tego, co planowały robić w wieku wchodzenia w dorosłe życie, a jak jest obecnie?

- Głównym celem projektu jest przyczynienie się do zmiany istniejącego modelu życia kobiet w Polsce, zgodnie z którym praca zarobkowa kobiet jest uważana za mniej ważną dla rodziny, a od kobiet oczekuje się podporządkowania obowiązkom matki i żony. Co ciekawe, deklaratywnie także mężczyźni opowiadają się za partnerskim modelem rodziny, na co wskazują m.in. komunikaty społeczne CBOS. Badania, które przeprowadziliśmy miały pomóc znaleźć odpowiedzi m.in. na pytania: jakie ścieżki i życiowe decyzje podejmują Polki i co stawiają na pierwszym miejscu? Jak postrzegają rolę państwa we wspieraniu ich dążeń i realizacji życiowego planu? – informuje prof. UW, dr hab. Dariusz Tworzydło, ekspert Instytutu Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.

Kobiety na Podkarpaciu chcą robić karierę

Według wyników badania średnia wieku w Polsce to prawie 48 lat w Polsce i 41 lat na Podkarpaciu. Analiza pokazuje, że statystyczna Polka to pracująca na cały etat mężatka, z wykształceniem średnim, dwójką „odchowanych” dzieci powyżej 16 roku życia, mieszkająca w gospodarstwie, gdzie dochód na osobę wynosi poniżej 3 tys. netto.

Na Podkarpaciu wyniki są zbliżone do trendów krajowych, aczkolwiek widać wpływ niższej o 7 lat średniej wiekowej, np. w kontekście wskaźnika z liczbą potomstwa i relacji kobiet będących w związku nieformalnym i małżeńskim (stąd nieznaczna przewaga tych pierwszych).

Interesujące wyniki dotyczą województwa podkarpackiego w kwestiach karier zawodowej. Badane kobiety z tego regionu silnie akcentowały skupienie na tej dziedzinie życia.

- Aż 32 proc. respondentek z Podkarpacia deklaruje, że jest skoncentrowana na pracy, co daje im satysfakcję i odpowiednie wynagrodzenie. Był to drugi z najwyższych wyników regionalnych, który znacznie przewyższał średnią ogólnokrajową oscylującą na poziomie 24 proc. W województwie podkarpackim badane kobiety mają wysokie aspiracje życiowe – wyjaśnia Przemysław Szuba, współautor badań, ekspert Instytutu Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.

Oceniając prawdopodobieństwo podjęcia pracy w przypadku posiadania gwarancji bezpieczeństwa finansowego, średnia ogólnopolska (mierzona na skali od 0 – czyli zupełnie nieprawdopodobne do 10 – pewne), wyniosła 7,22. Taki stan rzeczy wskazuje, że Polki chciałyby pracować, nawet gdyby miały zagwarantowane bezpieczeństwo ekonomiczne. Warto podkreślić, że najwyższą wartość w tym zakresie odnotowano właśnie w województwie podkarpackim – rekordowe 7,78 (co można interpretować w kategorii największego zapału do pracy).

- Znaczna aktywność zawodowa kobiet na Podkarpaciu częściowo może wynikać z 7 lat różnicy pomiędzy średnią wieku w całym kraju. Kobieta, która ma 52 lata i osoba, która ma 45, inaczej ustawia sobie hierarchię wartości - zauważa socjolog z Wyższej Szkoły Prawa i Administracji dr Leszek Gajos.

Na uwagę zwraca również fakt, że w województwie podkarpackim tylko 33 proc. badanych kobiet uważa, że same decydują o swoim życiu (czyli sposób w jaki żyją został przez nie wybrany samodzielnie).

- To niepokojące, że tak wiele kobiet oddaje swoje życie w ręce losu, nie zastanawia się nad tym co się wydarzy, nie skaluje, nie wyznacza sobie celów życiowych, w związku z tym przyjmuje co los im daje - twierdzi Patricia Mitro, prawniczka i przewodnicząca Rady Kobiet przy Prezydencie Miasta Rzeszowa.

Jak zauważa Przemysław Szuba, na Podkarpaciu częściej pojawiały się opinie, że na sposób życia kobiet wpływają inne czynniki zewnętrzne, np. presja otoczenia. I to one mogą powodować poczucie ograniczonej sprawczości. Oszacowany został także wskaźnik zadowolenia ze swojego życia, który w całej próbie badawczej kobiet w Polsce osiągnął średnią 3,58 (w układzie skali od 1 do 5, im wyższy wskaźnik, tym większe zadowolenie). Podkarpacie z wynikiem 3,49 zajmuje pod tym względem dopiero 14 miejsce w rankingu województw.

Czy Polki są zadowolone z życia?

W perspektywie całego kraju prawie połowa Polek wyraża umiarkowane zadowolenie ze swojego życia, a kolejne 13,5 proc. jest zdecydowanie zadowolonych. Pomimo że większość badanych daje oceny pozytywne, zastanawiający jest fakt, że aż 38 proc. nie postrzega siebie jako osoby zadowolonej z życia.

Średnio co czwarta ankietowana mieszkanka woj. podkarpackiego na pytanie o to, co zamierza robić za pięć lat – odpowiada, że nie ma określonego planu i będzie działać spontanicznie.

Mieszkanki Podkarpacia chcą zakładać rodziny, a obowiązkami dzielić się po równo ze swoimi partnerami.

W toku analiz zostały zbudowane 3 wskaźniki, które pokazują w jaki sposób kobiety patrzą na kwestie istotne z perspektywy całego projektu:

• średnio 2 z 5 badanych Polek (41 proc.) deklaruje, że ich wyobrażenia o tym, co chciały robić w życiu wchodząc w dorosłość (17-18 lat) pokrywają się z realną sytuacją życiową w momencie badania (wskaźnik spełnienia oczekiwań życiowych – SOŻ); wynik dla województwa podkarpackiego był porównywalny z diagnozą dla całego kraju – 39,5 proc.;

• nieco ponad połowa pytanych kobiet (53,9 proc.) mówi, że żyje w systemie rodzinnym, który same uznają za idealny i udaje się im w nim funkcjonować na co dzień (wskaźnik właściwego wyboru); wynik dla województwa podkarpackiego był o 3 punkty procentowe wyższy;

• wartości jakie przyjmuje zaprojektowany wskaźnik oceny społecznych korzyści płci w badanej próbie jednoznacznie wskazują, że kobiety – niezależnie od miejsca zamieszkania i wieku – mają silne poczucie uprzywilejowania mężczyzn i mocno podkreślają to w swoich ocenach (wskaźnik WOSKP obrazuje, która płeć ma łatwiej w poszczególnych aspektach społeczno-politycznych). Kobiety zwracają uwagę na panujące nierówności, które dotyczą ich zdaniem przede wszystkim sytuacji panującej na rynku pracy (głównie w kontekście zarobków i szans na znalezienie pracy).

Badane kobiety są zwolenniczkami równego podziału obowiązków zawodowych i domowych. Niemal 2 na 3 (62 proc.) uważa, że model rodziny powinien polegać na symetrycznym podziale obowiązków zawodowych i domowych pomiędzy partnerami. Na Podkarpaciu średnia regionalna była porównywalna ze średnią ogólnokrajową.

Wokul