43. rocznica wprowadzenia stanu wojennego. W piątek obchody na Podkarpaciu

KATEGORIA: HISTORIA / 12 grudnia 2024

Fot. Krzysztof Witek/Biuro Prasowe UMWP

W 43. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego, w piątek 13 grudnia, w Rzeszowie odbędą się rocznicowe uroczystości, na które zaprasza Region Rzeszowski NSZZ „Solidarność” oraz IPN Oddział w Rzeszowie. Z kolei w Nisku odbędzie się uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej, poświęconej działaczkom NSZZ „Solidarność”, internowanym podczas Stanu Wojennego w byłym Areszcie Śledczym w Nisku. IPN zaprasza także do udziału w akcji społecznej „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności”.

Obchody w Rzeszowie

Rzeszowskie obchody 13 grudnia rozpoczną się o godz. 11:00 złożeniem kwiatów pod tablicą Znanym i Nieznanym Ludziom Solidarności w dowód dumy i pamięci przy siedzibie Zarzadu Regionu NSZZ „Solidarność” (ul. Adama Matuszczaka 14). Natomiast o godz. 12:00 w kościele farnym w Rzeszowie zostanie odprawiona Msza św. w intencji Ojczyzny, ofiar stanu wojennego i represjonowanych. Po Mszy św. (o godz. 13.00) nastąpi złożenie wieńców i kwiatów pod Krzyżem Misyjnym oraz zapalenie zniczy.

Fot. Region Rzeszowski NSZZ „Solidarność”

Obchody w Nisku

„A więc to są te przestępczynie, pielęgniarki, prządki, doktorzy filozofii i chemii, dziewczyny od teleksów i telefonów niebezpieczne dla państwa, wywleczone z łóżek w nocnych koszulach (...)

Wiktor Woroszylski „Kobiety internowane”.

13 grudnia 2024 r. w Nisku odbędzie się uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej, poświęconej działaczkom NSZZ „Solidarność”, internowanym podczas Stanu Wojennego w byłym Areszcie Śledczym w Nisku. Tablica została sfinansowana ze środków Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie.

Program uroczystości:

Godz. 10:00 – Msza Święta w Sanktuarium św. Józefa Opiekuna Rodzin przy ul. Mickiewicza 3 w Nisku

– przemówienia okolicznościowe zaproszonych gości oraz organizatorów uroczystości

Godz. 11:45 – Zakończenie uroczystej Mszy Świętej i przejście uczestników wydarzenia przed tablicę pamiątkową – Plac Wolności 15

Godz. 13:00 – Rozpoczęcie oficjalnych uroczystości przed tablicą:

– odegranie i odśpiewanie Hymnu Państwowego

– poświęcenie i odsłonięcie tablicy pamiątkowej

– odczytanie nazwisk kobiet internowanych podczas Stanu Wojennego w Areszcie Śledczym w Nisku

– składanie wieńców i wiązanek kwiatów

Organizatorami tego wydarzenia są: Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Powiat Niżański, Gmina i Miasto Nisko, NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Sandomierska.

Fot. IPN Oddział w Rzeszowie

Kampania społeczna „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności”.

W związku z przypadającą w tym roku 43. rocznicą wprowadzenia stanu wojennego Instytut Pamięci Narodowej zaprasza do przyłączenia się do kampanii społecznej „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności”.

Takie światło zapłonie 13 grudnia o godzinie 19:30 przy Krzyżu Papieskim na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Tegoroczna akcja została objęta Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.

Uroczystości nawiązują do gestu solidarności, jaki wobec Polaków żyjących w stanie wojennym w Wigilię Bożego Narodzenia 1981 r. wykonały rzesze mieszkańców wolnego świata.

Do postawienia w oknach symbolicznych świateł wezwali wówczas prezydent USA Ronald Reagan oraz papież Jan Paweł II. W bożonarodzeniowym orędziu prezydent USA powiedział: „Niech płomień milionów świec w amerykańskich domach będzie świadectwem, że światła wolności nie uda się zgasić”. Tamtej zimy świece zapłonęły w oknie Białego Domu i w Pałacu Apostolskim w Watykanie. Polacy w kraju w podobny sposób wyrażali swój sprzeciw wobec brutalnej polityki komunistycznych władz.

- Zachęcamy do zapalenia 13 grudnia o 19.30 symbolicznej świecy w hołdzie ofiarom stanu wojennego w swoich domach. Niech światło w naszych oknach przypomni o odwadze i determinacji tych, którzy nie poddali się opresji, a także o wsparciu, jakie Polacy otrzymali od społeczności na całym świecie - apeluje IPN.

***

W niedzielę, 13 grudnia 1981 roku, gen. Wojciech Jaruzelski w telewizyjnych wystąpieniu poinformował o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON) i wprowadzeniu, na mocy dekretu Rady Państwa, stanu wojennego na terenie całego kraju.

Władze wydały szereg rozporządzeń i zarządzeń ograniczających na czas jego trwania prawa i wolności obywatelskie. Siłowo zdławiono niezależny ruch społeczny, który powstał w sierpniu 1980 r., a następnie pod postacią Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” przyciągał coraz szersze kręgi społeczeństwa oczekujące zmian w sposobie sprawowania władzy oraz w stosunku rządzących do obywateli. W trakcie trwania stanu wojennego osoby związane z opozycją mogły zostać internowane na podstawie decyzji komendantów wojewódzkich Milicji Obywatelskiej. Internowano ok. 10 tys. osób. Zakazano zwoływania i odbywania zgromadzeń, pochodów i manifestacji, a także imprez artystycznych, rozrywkowych i sportowych bez zezwolenia władz. Zawieszono prawo pracowników do strajków i akcji protestacyjnych. Zaostrzono cenzurę, zakazując rozpowszechniania wydawnictw, publikacji i informacji, publicznego wykonywania utworów artystycznych oraz użytkowania urządzeń poligraficznych bez zgody władz.

Liczbę wszystkich ofiar śmiertelnych stanu wojennego szacuje się na ok. 50 osób, jednak jego koszty społeczne miały szerszy zasięg. Zaliczyć do nich należy różnego rodzaju represje, jak zwolnienia z pracy, często z połączone z zakazem wykonywania zawodu, zmuszanie do opuszczenia kraju. Pogłębił się kryzys gospodarczy, przejawiający się m.in. trudnościami z zaopatrzeniem w artykuły codziennego użytku. Stan wojenny zawieszono z końcem 1982 r., a formalnie zniesiony został 22 lipca 1983 roku.

Opr. Red.