Europejska Stolica Kultury. Czy Rzeszów stać na ten tytuł? Mowa o 468 mln zł

KATEGORIA: KULTURA / 8 września 2023

Fot. Maciej Terpiński

Do 15 września Rzeszów ma złożyć oficjalną aplikację w sprawie walki o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029. Wiadomo również ile wstępnie miałaby kosztować organizacja całego przedsięwzięcia, gdyby Rzeszów otrzymał to wyróżnienie. Kwota robi wrażenie, bo mowa o 468 mln zł.

Wniosek aplikacyjny już gotowy

W najbliższych miesiącach będzie ważyć się, które miasto otrzyma tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029. Wyróżnienie to trafi do jednego polskiego miasta i jednego szwedzkiego. Walkę o bycie stolicą kultury od dawna zapowiadają władze Rzeszowa. W ostatnim czasie miasto pozyskało ważnego partnera jaki jest Samorząd Województwa Podkarpackiego, podpisano też umowy o współpracy z ukraińskim Lwowem czy kilkoma ościennymi gminami wokół Rzeszowa.

Pozyskano również ambasadorów aplikacji o ESK. Wśród nich są znani muzycy m.in. Justyna Steczkowska i Ralph Kamiński czy ukraińska pisarka Oksana Zabużko. Zaproszenie zostało wysłane m.in. do hollywoodzkiej gwiazdy Natalie Portman, która podczas ostatniego pobytu w Polsce podkreślała rzeszowskie pochodzenie swojego dziadka. Na razie nie wiadomo jak aktorka zareagowała na inicjatywę władz Rzeszowa.

Od kilku miesięcy nad wnioskiem aplikacyjnym pracował specjalny zespół programowy. Aplikacja ma zawierać informacje o tym jakie wydarzenia miałyby odbyć się w ramach ESK oraz jakie inwestycje w ramach projektu miasto zamierza zrealizować. Termin złożenia aplikacji w konkursie organizowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego mija 15 września. Według deklaracji ratusza, Rzeszów jest na to przygotowany.

- Wniosek dotyczący aplikacji o tytuł ESK 2029 mamy już gotowy. Planujemy go złożyć 13 września - mówi rzeczniczka prezydenta Rzeszowa Marzena Kłeczek-Krawiec.

Jednym ze sztandarowych projektów w ramach ESK 2029 ma być budowa nowej siedziby Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, w której ma znaleźć się centrum spotkań i duża sala eventowa. W kontekście ESK mówi się też o wykorzystaniu Zamku Lubomirskich, rewitalizacji zabytkowych obiektów na terenach kolejowych czy hali targowej.

Rzeszów w walce o tytuł ESK 2029 będzie miał sporą konkurencję. Deklarację o przystąpieniu do konkursu złożyło 11 innych polskich miast. Wnioski aplikacyjne będą oceniane przez panel niezależnych ekspertów, który składa się z 10 osób wyznaczonych przez Parlament Europejski, Radę UE, Komisję Europejską i Komitet Regionów, a także dwóch specjalistów wyznaczonych przez MKiDN. W ostatniej dekadzie października nastąpi spotkanie preselekcyjne, podczas którego odbędzie się przesłuchanie przedstawicieli miast kandydujących. Panel ekspertów uzgodni krótką listę miast wybranych do etapu selekcji finałowej, zaplanowanej wstępnie na połowę 2024 r.

Projekt za 468 mln zł

Wiadomo również ile szacunkowo miałby kosztować projekt pod nazwą Rzeszów Europejską Stolicą Kultury 2029. Podczas ostatniej sesji Rady Miasta, za zgodą radnych wpisano do Wieloletniej Prognozy Finansowej Miasta Rzeszowa kwotę 468 mln zł, która ma być wydatkowana w latach 2023-2029.

- W całkowitej kwocie projektu zawarto zarówno zadania inwestycyjne (268 mln zł) jaki i koszt organizacji wydarzeń związanych z ESK (200 mln zł). Te kwoty oczywiście są rozłożone na lata - mówi Marzena Kłeczek-Krawiec.

Miasto w przypadku otrzymania tytułu ESK 2029 nie byłoby w stanie samo udźwignąć tak dużego wydatku, dlatego konieczne będzie wsparcie zewnętrzne. Samo przyznanie tego wyróżnienia oznacza nagrodę im. Meliny Mercouri, która wynosi 1,5 mln euro. To jednak kropla w morzu potrzeb, patrząc na łączny koszt całego projektu. W takiej sytuacji Rzeszów liczyłby przede wszystkim na pomoc finansową ze strony państwa.

- Gdy Wrocław otrzymał tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016, to wkład finansowy miasta i środki z budżetu państwa na cały projekt były na podobnym poziomie - przypomina rzeczniczka prezydenta Rzeszowa.

Do tej pory tytuł Europejskiej Stolicy Kultury został przyznany dwóm polskim miastom. Wspomnianemu już Wrocławiowi w 2016 roku oraz Krakowowi w 2000 roku.

Karol Woliński