Porządkowanie cmentarza żydowskiego rozpoczęte. Będzie też odbudowa

KATEGORIA: MIEJSCA / 22 kwietnia 2025

Fot. Maciej Terpiński

We wtorek 22 kwietnia potomkowie rzeszowskich Żydów, wolontariusze i mieszkańcy miasta rozpoczęli prace przy porządkowaniu nowego cmentarza żydowskiego przy ul. Dołowej.

Porządkują cmentarz

Akcja porządkowania cmentarza żydowskiego przy ul. Dołowej to wspólna inicjatywa potomków rzeszowskich Żydów (In Memory of Jewish Rzeszów), wolontariuszy ze Stowarzyszenia Rajsze, które zajmuje się propagowaniem kultury żydowskiej w mieście. Prace dotyczą usuwania nadmiaru roślinności i czyszczenia oraz dokumentowania pozostałych na cmentarzu macew.

Pierwsza tego typu akcja odbyła się rok temu, a w tym roku będzie realizowana dzięki wsparciu Fundacji Macewa (The Matzevah Foundation) oraz Urzędu Miasta Rzeszowa z podległymi wydziałami, jednostkami i spółkami. Inauguracja porządkowania cmentarza odbyła się we wtorek 22 kwietnia.

- Dzisiaj są z nami osoby, które pracowały z nami w poprzednim roku. Cieszę się, że mamy przedstawicieli władz miasta oraz Fundacji Macewa, która jest inicjatorem tego spotkania - mówiła Marta Wójcik, przewodniczka i pasjonatka historii Rzeszowa, aktywistka Fundacji Forum Dialogu.

W inauguracji akcji sprzątania na cmentarzu przy ul. Dołowej wzięła udział Sally Mizroch, potomkini żydowskiej rodziny z Rzeszowa.

- Trudno jest mi wyrazić jak przepełniona jestem emocjami. Pierwszy raz byłam tutaj w 2016 roku. Moja pierwsza myśl była taka, że to wielkie miejsce reprezentujące żydowską wspólnotę, która była bardzo silna i została stracona. Moim pragnieniem była chęć współpracy nie tylko z Żydami, ale z lokalną społecznością - mówiła Sally Mizroch.

Fot. Maciej Terpiński

- Sally reprezentuje wszystkich tych, których chcemy upamiętniać i dla których to robimy, potomkowie rzeszowskich Żydów są dla nas bardzo ważni - dodawała Marta Wójcik.

Będzie odbudowa

Jak podkreślała wiceprezydent Rzeszowa Krystyna Stachowska cmentarz w całości jest własnością miasta. Ratusz we współpracy z Gminą Wyznaniową Żydowską w Krakowie planuje prace przy jego odbudowie. Ta wydaje się konieczna, bo nekropolia jest w coraz gorszym stanie, ostatnio zawalił się fragment muru ogradza cmentarz od strony potoku Czekaj.

- Mamy porozumienie z Komisją Rabiniczną ds. cmentarzy, rozpoczniemy odbudowę ze społecznej zbiórki z całego świata. Mamy już wizję tego jak to powinno wyglądać - zapowiadała Krystyna Stachowska.

Rozpoczęta we wtorek akcja sprzątania cmentarza potrwa do 25 kwietnia. Z kolei w czwartek 24 kwietnia o godz. 16.00 na cmentarzu odbędzie się religijna uroczystość ekumeniczna upamiętniająca zamordowanych podczas holokaustu Żydów z Rzeszowa i naszego regionu.

Cmentarze żydowskie w Rzeszowie

Do wybuchu II wojny światowej społeczność żydowska w Rzeszowie posiadała i użytkowała trzy cmentarze. Wszystkie zostały zniszczone przez niemieckich nazistów w czasie II wojny światowej, a macewy (nagrobki) zostały usunięte i wykorzystane do różnych celów, np. przy budowie dróg. Dwa najstarsze cmentarze znajdowały się w centrum dzisiejszego Rzeszowa i nie ma po nich żadnego śladu, poza tablicami pamiątkowymi. Nowy cmentarz, który powstał w połowie XIX wieku na tzw. Czekaju, czyli przy dzisiejszej ulicy Dołowej, istnieje do dziś i to właśnie na nim będą prowadzone prace porządkowe.

Wokul

Zdjęcia: Maciej Terpiński