Weszły zmiany prawa ws. przemocy domowej. Rusza też kampania społeczna

KATEGORIA: MIESZKAŃCY / 18 lipca 2023

Fot. Pixabay.com

Przeciwdziałanie przemocy domowej ma być skuteczniejsze. Zmiany prawa rozszerzyły krąg osób objętych ochroną, a resort rodziny ruszył z kampanią społeczną, która ma zmniejszyć obojętność na przypadki przemocy domowej.

Nowelizacja ustawy o przemocy w rodzinie weszła w życie 22 czerwca. Została ona przyjęta przez Sejm w marcu tego roku. Nowe prawo m.in. zmienia określenie „przemoc w rodzinie” na „przemoc domową”, rozszerza krąg osób objętych ochroną, wprowadza pojęcie przemocy o cyberprzemoc i przemoc ekonomiczną oraz wprowadza zmiany w procedurze niebieskiej karty.

Od poniedziałku (17 lipca) Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej rozpoczęło ogólnopolską kampanię społeczną pod hasłem „Nie bądź bierny – reaguj”. Jej elementem jest przygotowany przez resort spot. O szczegółach nowych rozwiązań prawnych mówiła w Rzeszowie wiceminister rodziny Anna Schmidt.

- Nowelizacja ustawy wprowadza szereg bardzo istotnych, daleko idących zmian - wyjaśniała minister. - Przede wszystkim rozszerzyliśmy katalog osób objętych przemocą. Przemoc dzieje się nie tylko w rodzinie rozumianej zgodnie z artykułem 18 Konstytucji jako związek małżeński kobiety i mężczyzny, ale w różnych typach relacji międzyludzkich.

Stąd zmiany w pojęciach stosowanych w ustawie – „przemoc domowa” zamiast „przemocy w rodzinie”. Ma to pomóc w walce z przypadkami przemocy w związkach partnerskich, konkubinatach, ale także w sytuacjach, gdy doszło np. rozpadu związku i rozwodu, a mimo to przemoc eskaluje.

- Takim zjawiskom musimy przeciwdziałać w sposób skuteczny - podkreślała Anna Schmidt.

Dlatego nowe przepisy objęły ochroną antyprzemocową byłych partnerów i małżonków bez względu na fakt wspólnego zamieszkiwania.

Jak zaznaczała wiceminister rodziny, choć zdarzają się przypadki, że to mężczyźni stają się ofiarami przemocy domowej, z danych ministerstwa, policyjnych i sądowych wynika, iż miażdżąca większość osób, które padają ofiarami przemocy to kobiety i małoletni, ale także seniorzy czy osoby z niepełnosprawnościami.

Przemoc ekonomiczna i cyberprzemoc

- Wprowadziliśmy dwa nowe rodzaje przemocy – cyberprzemoc i przemoc ekonomiczną, z której wiele kobiet nie zdaje sobie sprawy - zaznaczyła minister Schmidt. - Sytuacja, w której mężczyzna, partner, mąż ogranicza kobiecie środki, często w sposób bardzo drastyczny, nawet na potrzeby osobiste, dlatego, że kobieta nie pracuje, albo pracuje ale zarabia mniej jest już przemocą ekonomiczną.

Zgodnie z nowymi przepisami, jeśli osoba zostanie poddana przemocy ekonomicznej i zgłosi ten fakt, to wobec sprawcy również zostanie wszczęta procedura niebieskiej karty. Przemoc ekonomiczna ma też często związek z przemocą psychiczną.

Ustawa definiuje także pojęcie cyberprzemocy. - Nasze życie przeniosło się do sieci i to też jest źródło przemocy. Nie ma naszej zgody by hejtować w Internecie, upubliczniać obsceniczne zdjęcia, których ofiarami padają kobiety, nie ma zgody na pornografię dziecięcą i na publikowanie jakichkolwiek treści przez byłego partnera, byłego małżonka i osobę bliską, z którą ofiara pozostaje bądź pozostawała w związku emocjonalnym, które naruszają prawa drugiego człowieka, godność kobiety, jej intymność i prywatność - podkreślała wiceminister.

Teraz policjanci, pracownicy pomocy społecznej, pracownicy socjalni będą uruchamiali procedurę niebieskiej karty w przypadkach narażenia osób na cyberprzemoc.

- Jednak aby skutecznie przeciwdziałać przemocy należy nie tylko penalizować, a więc działać post factum i karać, ale należy też działać prewencyjnie - przekonywała Anna Schmidt.

Ma temu służyć wprowadzenie nowej kategorii ofiary przemocy – dziecko jako świadek przemocy. Również małoletni, który obserwuje np. przemoc między rodzicami będzie obecnie podlegał procedurze niebieskiej karty jako ofiara przemocy.

Nowe przepisy przewidują też obowiązkowe odbieranie broni osobom, wobec których wszczęto procedurę niebieskiej karty. Dotyczyć to będzie nie tylko cywilów, ale też żołnierzy i funkcjonariuszy służb mundurowych.

Anna Schmidt, wiceminister rodziny i polityki społecznej
Fot. Podkarpacki Urząd Wojewódzki

Obowiązkowe terapie dla sprawców przemocy

Z danych resortu rodziny wynika też, że tylko 10 proc. sprawców przemocy domowej poddaje się terapii. Znowelizowana ustawa wprowadza nowy rodzaj terapii – programy psychologiczno-terapeutyczne obok istniejących już programów korekcyjno-edukacyjnych.

- Do tej pory sprawca nierzadko je bagatelizował - mówiła wiceminister. W myśl nowych przepisów jeśli zespół interdyscyplinarny (działający przy gminie i złożony z ekspertów zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy) uzna, że sprawca kwalifikuje się na taką terapię to zostanie na nią skierowany obowiązkowo i o tym poinformowany.

- Jeśli będzie się uporczywie uchylał od terapii, a ta uporczywość została zdefiniowana w ustawie jako trzykrotne uchylenie się od wezwania na terapię zostanie ukarany z artykułu 66 kodeksu wykroczeń, a więc będzie to kara nawet do 5000 zł grzywny lub kara pozbawienia wolności nawet do miesiąca - wyjaśniała Anna Schmidt.

Dane resortu rodziny za 2022 r. są jeszcze niepełne, natomiast z danych za 2021 r. wynika, że w skali kraju uruchomiono wówczas 82 tysiące procedur niebieskiej karty. Tylko 8200 sprawców, a więc 10 proc. poddało się terapii.

Osiem z dziesięciu rozporządzeń wykonawczych do znowelizowanej ustawy już weszło w życie. Ostatnie, najważniejsze w sprawie procedury niebieskiej karty ma wejść w życie w najbliższych tygodniach.

Rząd zaplanował też wzrost środków dla instytucji i organizacji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy.

W województwie podkarpackim działa 14 zespołów interwencji kryzysowych oraz 7 punktów interwencji kryzysowych, udzielających pomocy ofiarom przemocy. Ich pomoc jest adresowana zwłaszcza do kobiet ciężarnych i matek z dziećmi, pozostających w kryzysie i potrzebujących natychmiastowej pomocy – psychologicznej, socjalnej, prawnej czy udzielenia schronienia.

Nie bądźmy obojętni!

Same zmiany prawa nie są jednak remedium na zjawisko przemocy domowej.

- Żadne, nawet najlepiej skonstruowane przepisy nie zadziałają jeśli zawiedzie czynnik ludzki - przekonywała wiceminister rodziny Anna Schmidt.

Stąd kampania pod hasłem „Nie bądź bierny – reaguj” i spot przygotowany przez ministerstwo, który ma skłaniać świadków przemocy do reakcji na jej przypadki w najbliższym otoczeniu.

- Mamy nadzieję, że ten spot zaapeluje do wyobraźni widzów, którzy go obejrzą - wyraziła przekonanie Anna Schmidt. - Tam gdzie zaczyna się przemoc, tam kończy się prywatność i świętość rodziny.

- Nie bądźmy bierni, miejmy oczy szeroko otwarte, patrzmy na to co dzieje się w naszym otoczeniu, wśród naszych bliskich, w kręgu rodziny i przyjaciół, zgłaszajmy takie zdarzenia, ponieważ ofiara jest często tak zmaltretowana i tak zastraszona psychicznie, że boi się zgłosić fakt przemocy - apelowała wiceminister rodziny i polityki społecznej.

Poniżej spot przygotowany w ramach wspomnianej kampanii społecznej resortu rodziny.

Rafk