Już w ten weekend wielki Finał III Festiwalu Kultury Lasowiackiej. PROGRAM

KATEGORIA: KULTURA / 28 lipca 2023

Fot. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

Zbliżają się weekendowe wydarzenia kończące III Festiwal Kultury Lasowiackiej na Podkarpaciu. W sobotę (29 lipca) festiwal zawita do Medyni Głogowskiej, a w niedzielę (30 lipca) do Stalowej Woli, na rozwadowski rynek. Finał festiwalu odbędzie się właśnie w Stalowej Woli.

Przez cały lipiec na Podkarpaciu trwał III Festiwal Kultury Lasowiackiej. - Samorząd Województwa Podkarpackiego zdecydował się na kontynuację tej imprezy po dwóch poprzednich udanych edycjach w roku 2021 i 2022, które pokazały, że potencjał tkwiący w kulturze lasowiackiej jest ogromny. Dlatego jednym z celów tegorocznej edycji było nie tylko zachowanie jego rozległej merytorycznie i terytorialnie formuły, ale także jej rozszerzenie - mówi Monika Konopka z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego. Ostatecznie program Festiwalu został rozłożony i zaplanowany na pięć festiwalowych weekendów – od 2 do 30 lipca. Finał wydarzenia odbędzie się w Stalowej Woli, na Rynku w Rozwadowie.

Tegoroczna edycja Festiwalu to Kultury Lasowiackiej to:

- 13 wydarzeń festiwalowych

- przygotowanych przez 13 operatorów

- w 12 miejscowościach regionu

- łącznie ponad 100 różnych propozycji programowych i wydarzeń festiwalowych.

- Ta bogata oferta, ukazująca specyfikę kultury Lasowiaków, przygotowana została przez samorząd województwa, który jako główny organizator przedsięwzięcia włączył do organizacji wydarzenia lokalne ośrodki kultury, zanurzone od lat w kulturze ludowej Lasowiaków – mówi wicemarszałek Ewa Draus.

Festiwalowe wydarzenia odbyły się: w Baranowie Sandomierskim, Gorzycach, Grodzisku Dolnym, Kolbuszowej, Leżajsku, Medyni Głogowskiej, Nowej Dębie, Porębach Dymarskich, Rudniku nad Sanem, Ulanowie, Stalowej Woli i Tarnobrzegu.

Wydarzenia zazwyczaj miały wielowymiarowy charakter, a ich bogatą ofertę tworzyły różne propozycje. W ich ramach odbywały się koncerty, występy sceniczne, konkursy, pokazy kulinarne, warsztaty edukacyjne. Ponadto uczestnicy zwiedzali liczne wystawy, zapoznawali się z ofertą stoisk m.in. z rękodziełem, plastyką obrzędową, strojami ludowymi czy innymi wytworami kultury Lasowiaków.

- Jesteśmy przekonani, że całość oferty festiwalowej pokazała ponownie żywotność kultury lasowiackiej i szerokie zainteresowanie jej rozmaitymi formami, przyczyniając się do dalszej intensywnej ochrony i popularyzacji dorobku Lasowiaków i barwności kulturowej naszego regionu. Widzimy w tym dorobku wielką wartość, gdyż jest to dziedzictwo stworzone przez ludzi, którzy na co dzień mierzyli się z ciężkimi warunkami egzystencji w dawnej puszczy, ale w swojej obyczajowości zachowali radość i pogodę ducha, z której możemy czerpać współcześnie – mówi marszałek Władysław Ortyl.

- W każdej miejscowości, gdzie odbywały się festiwalowe spotkania, stawały się one lokalnym świętem kultury ludowej. Sukces tegorocznej edycji Festiwalu widoczny jest także we wzrastającej frekwencji. Już przed niedzielnym finałem można śmiało powiedzieć, że osiągniemy liczbę 10 tys. uczestników – dodaje Robert Godek, dyrektor Departamentu Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego UMWP.

Dodatkowe kilkadziesiąt tysięcy to odbiorcy działań promocyjnych, którzy byli nie tylko zapraszani na poszczególne wydarzenia, ale również informowani o różnych aspektach lasowiackiego dziedzictwa kulturowego.

Nowością Festiwalu stały się także przeglądy konkursowe:

- I PRZEGLĄD PIEŚNI LASOWIACKICH w Grodzisku Dolnym.

- LESIOCKA PARZYGĘBA I JARMAK PUSZCZAŃSKIEJ GODKI w Kolbuszowej.

- Ten element konstrukcji festiwalu zostanie z nami na dłużej i, podnosząc wartość merytoryczną wydarzenia, przyczyni się do upowszechnienia walorów lasowiackiego dziedzictwa – zapewnia dyrektor Godek.

Festiwal rozpoczął się mszą świętą oraz Odpustem lasowiackim w Porębach Dymarskich.

Bardzo zróżnicowanym i wielowymiarowym wydarzeniem było otwarcie Festiwalu w Parku Etnograficznym Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, w miejscu, w którym można w sposób namacalny zetknąć się z dziedzictwem materialnym Lasowiaków. W tym roku wydarzenie kolbuszowskie pt. „Na Jagodną” nawiązywało do święta Matki Boskiej Jagodnej. Dzięki festiwalowi mogliśmy usłyszeć wspaniały dźwięk gwary lasowiackiej podczas przeglądu w Kolbuszowej oraz posłuchać unikalnych pieśni, które wybrzmiały na przeglądzie w Grodzisku Dolnym.

Lasowiacka kuchnia ponownie najmocniej zapachniała w Baranowie Sandomierskim, gdzie odbyło się m.in. lasowiackie gotowanie z Karolem Okrasą. Ponadto dzięki festiwalowej podróży z Lasowiakami uczestnicy podziwiali uroki flisactwa w Ulanowie, garncarstwa w Medyni Głogowskiej, wikliniarstwa w Rudniku nad Sanem czy zabawkarstwa w Leżajsku.

Uczestnicy zetknęli się także z lasowiackim tańcem, choćby przez wydarzenia w Tarnobrzegu i Nowej Dębie, a impreza kulturalna w Gorzycach przypomniała, że największą wartością kultury ludowej są ludzie, czego dobitnym przykładem jest twórczość Jana Puka.

Wreszcie Finał Festiwalu w Stalowej Woli, który w pewnym sensie jest klamrą dla całości, zbiera różne wątki z wydarzeń festiwalowych w innych miejscowościach i prezentuje jego rozmach i pełną paletę festiwalowych barw i akcentów. Wydarzenie zorganizowane w miejscowości, w której funkcjonuje Klaster Lasowiacki, zakłada także interpretację bogatego dziedzictwa lasowiackiego i próby jego prezentacji z wykorzystaniem współczesnych form.

- Podsumowując festiwal, warto pamiętać, że nie jest to jedyny aspekt w działalności Samorządu Województwa Podkarpackiego, którym staramy się wspierać rodzimą kulturę. W kolejnych tygodniach i miesiącach swoją ofertę do pasjonatów kultury lasowiackiej skierują organizacje pozarządowe i inne podmioty, które zostały beneficjentami ogłoszonego przez Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie konkursu ofert w ramach mecenatu kulturalnego. Przed nami jeszcze warsztaty, sesje, koncerty, działania upowszechniające dotyczące grupy etnograficznej Lasowiaków i ich kultury – zapewnia wicemarszałek Ewa Draus.

- Festiwal Kultury Lasowiackiej to piękna idea, w której spotyka się wiele cennych elementów. Pokazuje atrakcyjność kulturową naszego regionu, jego dziejów, grup etnograficznych, tradycyjnej i współczesnej kultury, która dzięki takim skoordynowanym wydarzeniom może być zaprezentowana szerszej publiczności. Wierzymy, że dzięki wspólnym staraniom Festiwal stanie się coraz bardziej rozpoznawalnym wydarzeniem kulturalnym, a w przyszłości marką kulturową regionu – dodaje marszałek Władysław Ortyl.

PROGRAM weekendowych wydarzeń:

Sobota, 29 lipca, Medynia Głogowska

W najbliższą sobotę (29 lipca) III Festiwal Kultury Lasowiackiej zatrzyma się w Medyni Głogowskiej, gdzie rozgości się w tamtejszym Ośrodku Garncarskim wydarzeniem „Wazanki, kogutki i paradne miski” – Medynia Głogowska. Będą się kręcić nie tylko garncarskie koła, ale także koła żarnowe i pary w lasowiackim tańcu zwanym cebulą.

W Medyni Głogowskiej królować będzie oczywiście garncarstwo z warsztatami toczenia naczyń na kole i lepienia glinianych gwizdków. Będzie można także nauczyć się haftowania i tkania gobelinów, mielenia ziaren w żarnach, wyplatania wikliny, robienia drewnianych zabawek czy komponowania bukietów z ziół i kwiatów na Matki Boskiej Zielnej. Miejscowa artystka Janina Jurek zaprosi na wystawę malarstwa prezentującą sceny rodzajowe i pejzaże dawnej Medyni.

Odbędą się projekcje filmów o garncarstwie w Medyni, w tym film nagrany w Medyni Głogowskiej w 1949 r. oraz przedstawienie w wykonaniu aktorów z teatru „Do trzech razy sztuka”, którzy wcielą się w role przedwojennych garncarzy i ich żon, sprzedających swój towar chodząc od domu do domu. Lokalne gospodynie przygotują poczęstunek z tradycyjnej kuchennej blachy i pieca chlebowego, żaren oraz glinianych naczyń: podpłomyki, proziaki i ziemniaki z glinianego kociołka pieczone na ognisku.

Wydarzenie zakończy potańcówka.

Fot. Materiały organizatorów

FINAŁ, niedziela, 30 lipca, Stalowa Wola

Finał III FKL rozpocznie się w niedzielę (30 lipca) inauguracyjną Mszą świętą w oprawie lasowiackiej w kościele Matki Bożej Szkaplerznej w Stalowej Woli – Rozwadowie. Po Mszy uroczystym przemarszem w towarzystwie Orkiestry Dętej i zespołu mażoretek MDK w Stalowej Woli Festiwal przeniesie się na scenę rozwadowskiego rynku. Imprezę rozpocznie występ zespołów Miejskiego Domu Kultury w Stalowej Woli: Kapela „Lasowiacy” Mietka Parucha oraz Chór „Lasowiacy” w repertuarze muzycznym przygotowany specjalnie na finał Festiwalu.

Przy scenie rozłoży się festiwalowe miasteczko, a tam rozliczne atrakcje związane z kulturą Lasowiaków. W specjalnej alei animacji lasowiackich skupią się wszystkie aktywności festiwalowe reprezentowane przez operatorów wydarzeń. Organizatorzy zapraszają na degustacje potraw kuchni lasowiackiej, warsztaty i pokazy rzemiosł lasowiackich, w tym rzeźbienie w drewnie, zabawkarstwo, pokazy szkutnicze, wikliniarstwo, garncarstwo, pszczelarstwo, flisactwo, tkactwo, hafciarstwo, wycinanka ludowa. Dodatkowe warsztaty zorganizuje pracownia krawiecka MDK w Stalowej Woli, ozdabiając drewniane lasowiackie serca od mistrza Jana Puka. Scena będzie także miejsce prezentacji mody lasowiackiej Fundacji GA MON.

W swoich lasowiackich repertuarach do tańca lasowiackiego wystąpią: Kapela Jaśki z Grębowa oraz Kapela „Łola” z Kolbuszowej.

Podczas finału będzie można poznać aktywności Klastra Lasowiackiego oraz przygotowany przez Muzeum Regionalne w Stalowej Woli pokaz wycinanki lasowiackiej w wykonaniu Marii Kozłowej oraz wziąć udział w warsztatach.

W czasie trwania Finału odbędzie się konkurs „Lasowiacki Quizspotter” dla m.in. operatorów wydarzeń festiwalowych. Pytania w nim zawarte będą konkluzją całomiesięcznych działań, sprawdzeniem wiedzy o kulturze lasowiackiej oraz świetną zabawą integrującą te wszystkie ośrodki.

Ciekawostką będzie wystawa prac uczestników warsztatów „LegoLas – Lasowiackie technologie” oraz konkursu na najciekawsze prace z klocków Lego z użyciem przekładni. Ideą warsztatów, prowadzonych przez Naukowy Zawrót Głowy, jest połączenie współczesnego zabawkarstwa z dziedzictwem lasowiackim. Dawne mechanizmy przekładni, użyte w rzeźbach Jana Puka (laureata Nagrody im. O. Kolberga 2022) zostały wykorzystane w nowatorskich konstrukcjach z klocków Lego.

Jednym z najważniejszych punktów finału III FKL będzie koncert zespołów folklorystycznych Miejskiego Domu Kultury w Stalowej Woli: Zespołu Pieśni i Tańca „Lasowiacy” im. I. Wachowiaka oraz Zespół Pieśni i Tańca „Mali Lasowiacy” wraz z „Chórem Lasowiackim” i Kapelą „Lasowianka”. Koła gospodyń wiejskich ugoszczą lasowiackimi potrawami i przekąskami.

Około godz. 16.00 rozpocznie się część oficjalna wydarzenia, podczas której publiczności zaprezentują się laureaci różnych konkursów odbywających się w czasie Festiwalu. Docenieni zostaną także ludzie ważni dla kultury lasowiackiej. Wtedy też oficjalnie zamknięta zostanie III edycja Festiwalu Kultury Lasowiackiej.

Na zakończenie organizatorzy zapraszają na specjalny koncert pieśni lasowiackich w wykonaniu Karoliny Matuszkiewicz z zespołem. Jest to słynna skrzypaczka propagująca muzykę folkową, etniczną. Ukończyła Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie oraz Akademię Muzyczną w Krakowie na wydziale instrumentalnym u prof. Marii Pomianowskiej, z którą koncertuje po świecie oraz realizuje projekty etnomuzykologiczne. Współtworzy trzy zespoły: Karma Trio, T/Aboret i Andre & The Giant’s, z którymi odnosi sukcesy w konkursach i festiwalach folkowych.

Fot. Materiały organizatorów

Red.