Ratusz chce podwyżki cen biletów. Inną wizję mają miłośnicy komunikacji

KATEGORIA: KOMUNIKACJA / 17 czerwca 2019

Fot. Krzysztof Kuchta

Być może już od sierpnia zdrożeją ceny biletów w komunikacji miejskiej w Rzeszowie. Sprawą podwyżki radni zajmą się już na jutrzejszej (wtorek, 18 czerwca) sesji Rady Miasta. Według projektu przygotowanego przez Zarząd Transportu Miejskiego dla przykładu cena biletu jednorazowego normalnego miałaby zdrożeć z 3 zł na 3,60 zł, czteroprzejazdowego z 11,20 zł na 13,40 zł, godzinnego z 4 zł na 4,80 zł. Zdrożałby również bilet imienny semestralny studencki ze 179 zł na 188 zł oraz imienny semestralny uczniowski ze 199 zł na 209 zł.

Podwyżka objęłaby również ceny przejazdów opłacanych przy użyciu elektronicznej portmonetki zapisanej na Rzeszowskiej Karcie Miejskiej. Opłata za jeden przystanek wzrosłaby z 1 zł na 1,60 zł, natomiast za sześć lub więcej przystanków z 2,80 zł na 3,40 zł. Ceny części biletów okresowych oraz wszystkich sieciowych miałyby pozostać bez zmian.

Jak tłumaczą urzędnicy w uzasadnieniu projektu uchwały „konieczność zmiany cen biletów wynika ze znacznego wzrostu kosztów komunikacji miejskiej”. Według ZTM proponowana skala zmiany cen biletów „została spowodowana wydłużaniem tras linii komunikacyjnych oraz zwiększeniem częstotliwości kursowania zgodnie z oczekiwaniami podróżnych”. Władze miasta przekonują też, że za podwyżkę odpowiadają rosnące ceny paliw i prądu, a ostatnia podwyżka miała miejsce w grudniu 2015 r., czyli w domyśle już dawno.

Tyle, że jeszcze niedawno z tego samego ratusza płynęła zupełnie inna narracja. W marcu br. na łamach „Gazety Wyborczej” w kontekście wprowadzenia w ubiegłym roku darmowych przejazdów dla uczniów władze miasta chwaliły się, że mimo tego dochody ZTM w roku 2018 były wyższe niż rok wcześniej o 7,25 proc., a sprzedaż biletów i liczba pasażerów rośnie. Oprócz kolejnych inwestycji i działań w obszarze komunikacji wiceprezydent Marek Ustrobiński zapowiadał również „co także ważne dla pasażerów, utrzymanie cen biletów na przyjaznym poziomie”.

Na dość niespodziewaną propozycję podwyżki cen biletów zareagowało Podkarpackie Stowarzyszenie Miłośników Komunikacji, którego członkowie przygotowali propozycję alternatywną. Przedstawili ją w ubiegłym tygodniu na konferencji prasowej. Równolegle wysłali do prezydenta Tadeusza Ferenca list otwarty, w którym protestują przeciwko podwyżce w wersji jaką proponuje ratusz.

Alternatywą dla podwyżki, w ślad za którą nie idzie żadna poważna zmiana w sieci komunikacyjnej, w propozycji PSMK byłyby bilety czasowe.

„Projekt PSMK opiera się na zastąpieniu biletów jednoprzejazdowych biletami czasowymi. Proponujemy następujący schemat – wprowadzenie biletów czasowych ważnych kolejno: 20 minut, 40 minut, oraz 60 minut, przy czym bilet 40-minutowy byłby także biletem jednoprzejazdowym, czyli uprawniałby on do przejazdu jedną linią lub do skorzystania z przesiadek w tym limicie czasowym. Bilet byłby ważny przez wskazany czas, licząc od momentu skasowania. Proponujemy kolejno następujące ceny takich biletów: 2,20 zł; 3,40 zł oraz 4,60 zł. Jak można łatwo zauważyć, koszt biletu odpowiadającego biletowi jednoprzejazdowemu, w odniesieniu do obecnej taryfy wrósłby o 40 groszy. Podobna sytuacja odnosi się do ceny istniejącego obecnie biletu 60-minutowego, którego cena dziś wynosi 4,00 zł, a w naszej propozycji 4,60 zł” – napisali w liście do prezydenta członkowie PSMK.

- Co da pasażerom możliwość zakupu i użytkowania biletów czasowych? Zachęcimy podróżnych zwłaszcza tych podróżujących na krótkich odcinkach np. 3 – 4 przystanki, wykonujących okazjonalne przejazdy - tłumaczy Dominik Bąk, prezes PSMK. - Tych, którzy nie korzystają regularnie z komunikacji miejskiej zachęci to do skorzystania z niej.

PSMK chce zachęcić pasażerów do przesiadania się przy użyciu biletów czasowych. - Nasz projekt oparliśmy na konsultacjach z mieszkańcami - dodaje Dominik Bąk. - Pochylamy się nad projektem uchwały o zmianie cen biletów w sposób łagodniejszy dla pasażerów, a przede wszystkim przez nich akceptowalnym.

Fot. Materiały Podkarpackiego Stowarzyszenia Miłośników Komunikacji

Kolejna propozycja Stowarzyszenia to zamiana biletu 5-dniowego na 7-dniowy z sugerowaną ceną 30 zł, a także likwidacja biletu czteroprzejazdowego.

- Przedstawiamy także rozwiązania dotyczące elektronicznej portmonetki - mówi Dominik Bąk. Obecnie umożliwia ona przejazd na krótszych odcinkach płacąc w zależności od liczby pokonanych przystanków. Propozycja PSMK sprowadza się do ustalenia ceny za przejazd jednego przystanku za 60 groszy. Odpowiednio przejazd dwóch przystanków to 1,20 zł, trzech to 1,80 zł itd. Cena za sześć i więcej przystanków w tej propozycji wyniosłaby 3,30 zł. To także ma zachęcić do podróży na krótkich dystansach – może to być np. alternatywa dla kierowców, którzy zamiast wjeżdżać do strefy płatnego parkowania, zostawią samochód poza centrum, przesiądą się do autobusu i nim przyjadą do miejsca docelowego.

Stowarzyszenie nie neguje konieczności jakichkolwiek zmian cen biletów. Zdaniem członków PSMK powinna temu jednak towarzyszyć optymalizacja rodzajów i cen biletów oraz siatki połączeń, która może przynieść „wymierne korzyści finansowe, a dla pasażerów stanie się to długo wyczekiwaną propozycją udoskonalenia transportu publicznego w Rzeszowie”.

Jak wyjaśniają członkowie Stowarzyszenia, propozycje dotyczące biletów czasowych przestawiane przez PSMK nie są „odkrywaniem Ameryki”, ale z powodzeniem funkcjonują w wielu miastach w Polsce. Zainteresowanie biletami czasowymi wyrażają też pasażerowie, dając temu wyraz m.in. w dyskusjach na temat rzeszowskiej komunikacji na portalach społecznościowych. A jak autorzy społecznej propozycji odpowiadają na pojawiające się jako kontrargument wobec biletów czasowych zarzuty? Mowa o ciągłych spóźnieniach autobusów w Rzeszowie i braku przewidywalnej regularności kursów różnych linii tak aby realnie móc korzystać z proponowanych przesiadek.

- Trzeba pochylić się nad całkowitą optymalizacją wszystkiego: od siatki połączeń, rodzajów biletów w taki sposób, żeby właśnie dzisiaj nie dokładać w połowie roku już 8 milionów złotych do komunikacji - twierdzi prezes PSMK.

Przypomnijmy, że kilka lat temu w trakcie wprowadzania tzw. dużego programu transportowego zakładano, iż po planowanej optymalizacji linii do obsługi komunikacji wystarczać będzie 170 autobusów. Linie miałby być krótsze, ale częstotliwość większa. To miało też zachęcać do przesiadek. Skończyło się tylko na planach, na których opracowanie wydano przecież pieniądze. Dziś nadal zachodzą procesy odwrotne: wydłużane są istniejące linie (osławiony przykład linii nr 13), tworzy się natomiast kolejne linie, których ekonomiczny sens bywa wątpliwy, o czym nie zawsze mówi się głośno.

Przykład z ostatnich miesięcy – linia nr 57 do Łańcuta uruchomiona na mocy porozumienia z tym miastem. Łańcut płaci jednak tylko za przejazd przez swoje terytorium. Autobusy nie zatrzymują się na terenie gminy Krasne i gminy wiejskiej Łańcut. Za te kilometry płaci zatem Rzeszów. Jaki tu interes? Rodzi się więc pytanie czy podwyżka jaką szykuje miasto nie jest następstwem takich właśnie działań?

W rezultacie do obsługi sieci komunikacyjnej w godzinach szczytu potrzeba obecnie ponad 190 autobusów (na 212 będących na stanie). Choć po ostatnich zakupach 50 nowych wozów, do kasacji miało pójść więcej najstarszych autobusów, ostatecznie skasowano tylko pojazdy wyprodukowane przed 1999 r. W przeciwnym razie brakłoby taboru do obsługi linii. A trzeba jeszcze pamiętać o koniecznej rezerwie – są przecież awarie, kolizje, remonty itp.

Jako humorystyczne można w tym kontekście przywołać opinie prezydenta Tadeusza Ferenca, który już od lat wizytując zajezdnię MPK zawsze widzi stojący w niej nadmiar autobusów, a jego reakcją jest żądanie ich lepszego wykorzystania. Efektem tego są pomysły w rodzaju linii do Łańcuta. Tymczasem stworzenie takiej linii angażuje do jej obsługi kolejny autobus, który niekoniecznie w przeciwnym wypadku stałby cały dzień w zajezdni. Inne jest przecież wykorzystanie wozów w godzinach szczytu, a inne poza nim. Takie podejście świadczy jednak tylko o tym jak bardzo władze miasta nie rozumieją zasad organizacji i funkcjonowania miejskiej komunikacji i do czego prowadzi ręczne sterowanie.

Jest akcja, jest i reakcja. Jak dowiedzieliśmy się od prezesa PSMK w odpowiedzi na list skierowany do prezydenta, Stowarzyszenie otrzymało odpowiedź od Anny Kowalskiej, dyrektor Zarządu Transportu Miejskiego w Rzeszowie.

Odpowiedź ta jest bardziej ogólnikowa i stonowana niż pojawiające się w mediach wypowiedzi dyrektor Kowalskiej. Np. odnosząc się do postulatu wprowadzenia biletów czasowych szefowa Zarządu Transportu Miejskiego przekonuje, że taką funkcję z powodzeniem pełni już jednorazowy bilet elektroniczny, gdzie za przejechanie jednego przystanku pasażer płaci 1 zł niezależnie od czasu trwania przejazdu.

Dodajmy, że o ile teraz opłata za jeden przystanek faktycznie wynosi 1 zł, to wkrótce ma jednak wzrosnąć do 1,60 zł. Z kolei cena przejazdu za sześć i więcej przystanków ma wzrosnąć z 2,80 zł do 3,40 zł. Łatwo zauważyć, że stanie się z niekorzyścią dla przejazdów na krótkim dystansie.

Kowalska twierdzi też, że najliczniejszą grupę pasażerów stanowią osoby korzystające z miesięcznych biletów sieciowych. Tymczasem w mediach dyrektor ZTM mówi nieco inaczej, np. że pasażerowie wciąż kupują bardzo dużo biletów jednorazowych, co stanowi połowę rocznego przychodu. Odnośnie biletów czasowych w medialnych wypowiedziach Kowalskiej pojawia się też argument, że pasażerowie przyzwyczajeni są… do jeżdżenia bez przesiadek. O tym, że ceną za takie podejście jest wydłużanie tras i narażanie autobusów na ciągłe opóźnienia dyrektor ZTM już nie mówi.

W ostatnich miesiącach zapowiadano rewolucję w kształcie i organizacji linii komunikacji miejskiej w Rzeszowie. Zebrano też opinie od rad osiedli. Z tych zapowiedzi w zasadzie nic nie wyszło. W zamian ratusz proponuje podwyżkę cen biletów.

Nie jest tajemnicą, że Zarząd Transportu Miejskiego ma związane ręce i nie jest w stanie wprowadzić bardziej odważnych zmian czy decyzji. Po prostu w ZTM boją się ratusza. Efekty tego widać na co dzień.

Można zauważyć, że komunikacja w Rzeszowie nastawiona jest głównie na obsługę osób dysponujących prawem do ulg albo jeżdżących za darmo, czyli np. osób po 70 roku życia. I to reakcjom zwłaszcza tych ostatnich podporządkowane są różne zapadające w ratuszu decyzje odnośnie tego jak kursują autobusy. W efekcie cierpią na tym pasażerowie, którzy płacą pełną cenę biletu, a to oni w największej mierze powinni korzystać z dobrodziejstw komunikacji i mieć wpływ na jej funkcjonowanie.

Widać wyraźnie, że na większe i sensowne zmiany w komunikacji nie ma co liczyć, dopóki nie zmieni się władza w rzeszowskim ratuszu, a wraz z nią kierownictwo ZTM. Czy radni, zwłaszcza ci z obozu urzędującego prezydenta, podejmując na sesji decyzję o podwyżce cen biletów będą mieli odwagę na przeciwstawienie się tej polityce? Czy propozycje przedstawiane przez Podkarpackie Stowarzyszenie Miłośników Komunikacji zostaną w ogóle zauważone i wzięte pod uwagę w dyskusji o podwyżkach? Przekonamy się zapewne już we wtorek.

Krzysztof Kuchta

  

Redaktor naczelny: Barbara Kędzierska
Wydawca
"Siedem - Barbara Kędzierska"
PORTAL INFORMACJI I OPINII
redakcja@czytajrzeszow.pl
35-026 Rzeszów, ul. Reformacka 4