Trwają obchody w związku z 40. rocznicą Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich

KATEGORIA: MIESZKAŃCY / 20 lutego 2021

Fot. Janusz Witowicz/grafika IPN

W związku z przypadającą w tym roku 40. rocznicą porozumień rzeszowsko-ustrzyckich oraz 40. rocznicą powstania NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” rzeszowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej zapraszam do uczestnictwa w obchodach wydarzeń, które zapoczątkowały drogę do powstania Solidarności Rolniczej.

Główne uroczystości w Rzeszowie odbędą się w niedzielę 21 lutego pod patronatem prezydenta RP Andrzeja Dudy, ks. abp. Adama Szala – ordynariusza diecezji przemyskiej, ks. bp. Jana Wątroby - ordynariusza diecezji rzeszowskiej i ks. bp. Edwarda Białogłowskiego - krajowego duszpasterza rolników i pszczelarzy.

Rozpoczną się Mszą świętą koncelebrowaną pod przewodnictwem abp. Adama Szala o godz. 12:00 w intencji Ojczyzny i polskich rolników w Katedrze Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzeszowie. Bezpośrednio po Mszy świętej nastąpi złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą abpa Ignacego Tokarczuka, a następnie pod tablicą poświęcą strajkom rzeszowsko - ustrzyckim (dawny Dom Kolejarza) przy pl. Ofiar Getta.

W tym budynku z 18 na 19 lutego 1981 roku podpisano porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie, które kończyły trwające półtora miesiąca strajki rolników.

Uroczystości organizowane są przez Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność” oraz Duszpasterstwo Rolników. W uroczystościach wezmą udział dr Jarosław Szarek - prezes Instytutu Pamięci Narodowej i dr Dariusz Iwaneczko – dyrektor IPN Oddział w Rzeszowie.

- Z okazji obchodzonej rocznicy Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie organizuje wiele inicjatyw upamiętniających tamte szczególne wydarzenia w historii regionu, które miały znaczenie ogólnopolskie, być może bez których nie powstałaby Solidarność Rolników - informuje Katarzyna Gajda-Bator z rzeszowskiego oddziału IPN.

W piątek 19 lutego odbyła się konferencja popularnonaukowa online poświęcona 40. rocznicy podpisania Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich.

Konferencję otwarł dr Dariusz Iwaneczko, dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, a poprowadziła Katarzyna Gajda-Bator asystent prasowy rzeszowskiego IPN.

Prelegentami byli historycy Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Rzeszowie:

- Tomasz Bereza „Złowrogi cień kołchozu. Podkarpaccy chłopi wobec kolektywizacji”

- dr Bogusław Wójcik „Strajki i porozumienia w Ustrzykach Dolnych i Rzeszowie jako etap w dążeniu środowisk wiejskich do utworzenia niezależnych samorządnych związków zawodowych”

- dr hab. Mariusz Krzysztofiński „Biskup Ignacy Tokarczuk i duchowieństwo diecezji przemyskiej wobec NSZZ RI „Solidarność”

- dr Marcin Bukała „Miejsce strajków chłopskich i porozumień w Ustrzykach Dolnych i Rzeszowie w historii polskiego ruchu ludowego”.

Przebieg konferencji można obejrzeć tutaj:

Kolejna ważna inicjatywa to film „Chłopski bunt '81”, który Telewizja Polska wyemituje w związku z 40. rocznicą podpisania Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich. Dokument mówi o strajkach rolników, które wspierali przedstawiciele NSZZ „Solidarność”. Porozumienia przyczyniły się do powstania i zarejestrowania NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Autorami scenariusza są Beata Pardel i Grzegorz Boratyn z TVP3 Rzeszów. Narratorem w filmie jest dr Marcin Bukała. W rolę statystów wcielili się m.in. Katarzyna Gajda-Bator i dr Piotr Szopa z Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie.

Premiera filmu na antenie TVP Historia 26 lutego o godz. 20.00. Dokument pokaże też TVP3 Rzeszów.

Na elewacji siedziby Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie przy ul. Słowackiego 18 pojawiły się banery przedstawiające wydarzenia ze strajków w Ustrzykach Dolnych i Rzeszowie, które zakończyły się podpisaniem tzw. Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich i przyczyniły się do rejestracji NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” 12 maja 1981 r. w Warszawie.

Wystawa „Tu rodziła się Solidarność Rolników”

12 kwietnia 2021 r. w 15 miastach w Polsce zostanie zainaugurowana wystawa koordynowana przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie. Opowiada o historii powstania Solidarności Rolników od początku pierwszych kół założycielskich, poprzez strajki w Ustrzykach i Rzeszowie, zakończone podpisaniem porozumień w nocy z 18 na 19 lutego 1981 r. między rolnikami a władzami PRL pod nazwą Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich. Następnie Zjazd Zjednoczeniowy NSZZ RI „Solidarność” z 8-9 marca 1981 r. w Poznaniu, ostateczną rejestrację NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”, po stan wojenny. Wystawa ma charakter modułowy, który przedstawia działania rolników oraz zmiany na polskiej wieś, aż do powstawanie Solidarności w poszczególnych rejonach Polski. Finałowa prezentacja całości wystawy została zaplanowana na 12 maja 2021 r. w Warszawie w dniu rejestracji NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”.

Red.