1 marca Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. PROGRAM

KATEGORIA: MIESZKAŃCY / 28 lutego 2020

Fot. Karol Woliński

W niedzielę, 1 marca 2020 r. obchodzić będziemy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, który jest poświęcony żołnierzom antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia. Ustanowił go w 2011 r. parlament „w hołdzie Żołnierzom Wyklętym - bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienia dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu. Był to ruch partyzancki, stawiający opór sowietyzacji Polski i podporządkowania jej ZSRR, toczący walkę ze służbami bezpieczeństwa ZSRR i podporządkowanymi im służbami w Polsce.

Pomysł ustanowienia święta w tym terminie wysunął ówczesny prezes Instytutu Pamięci Narodowej Janusz Kurtyka. Tego dnia w 1951 roku w więzieniu mokotowskim wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”: Łukaszu Cieplińskim, Mieczysławie Kawalcu, Józefie Batorym, Adamie Lazarowiczu, Franciszku Błażeju, Karolu Chmielu i Józefie Rzepce – będących ostatnimi ogólnopolskimi koordynatorami „Walki o Wolność i Niezawisłość Polski z nową sowiecką okupacją”. Pogrzebano ich w nieznanym do dziś miejscu.

1 marca to jedna z najważniejszych dat historii dla Wojsk Obrony Terytorialnej. Dla podkarpackich terytorialsów ma jeszcze jedno, szczególne znaczenie - dokładnie trzy lata temu, na mocy decyzji ministra obrony narodowej, jako pierwsza z powstałych trzech brygad w kraju, 3. Podkarpacka Brygada Obrony Terytorialnej została oficjalnym spadkobiercą tradycji i wartości Żołnierzy Niezłomnych.

Jak podkreślają terytorialsi, Żołnierze Wyklęci to swoisty fenomen zbrojnej konspiracji niepodległościowej. Skazani na niepamięć i złą sławę, pozostali wzorem patriotycznej postawy. Dziś, tradycje, dorobek i wartości Żołnierzy Wyklętych, z dumą przejmują żołnierze najmłodszej formacji Polskich Sił Zbrojnych - Wojska Obrony Terytorialnej. Podobnie jak ich wielcy poprzednicy, WOT stawiają na organizację struktur terytorialnych, budowę bezpieczeństwa lokalnego, umacnianie patriotyzmu i więzi wśród lokalnych społeczności, czerpiąc z potencjału drzemiącego w sercach Polaków.

1 marca 2017 roku, zgodnie z decyzją nr 51/MON ministra obrony narodowej, 3. Brygada Obrony Terytorialnej otrzymała imię płk. Łukasza Cieplińskiego ps. „Pług” oraz nazwę wyróżniającą „Podkarpacka”.

Oficjalne obchody w Rzeszowie

Fot. Materiały prasowe

W Rzeszowie uroczyste obchody rozpoczną się o godz. 13.30 mszą świętą w kościele farnym pw. św. Wojciecha i Stanisława, następnie nastąpi przemarsz pod Pomnik Pamięci Żołnierzy Wyklętych (al. Cieplińskiego), gdzie o godz. 14.40 odbędą się uroczystości rocznicowe: odegranie Hymnu Państwowego, przemówienia, Apel Pamięci, salwa honorowa, składanie wieńców i wiązanek, odegranie Pieśni Reprezentacyjnej Wojska Polskiego.

Organizatorami uroczystości są: Okręg Podkarpacki Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, 3. Podkarpacka Brygada Obrony Terytorialnej, 21. Brygada Strzelców Podhalańskich oraz Urząd Miasta Rzeszowa.

IX Rzeszowski Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Fot. Facebook wydarzenia

Z kolei zbiórką na Rynku o godz. 17.30 rozpocznie się IX Rzeszowski Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

- Rzeszowski Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych to patriotyczna manifestacja, która niezmiennie od 8 lat jest największym wydarzeniem związanym z obchodem w stolicy województwa podkarpackiego Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W imieniu aktywistów Narodowego Rzeszowa oraz działaczy Młodzieży Wszechpolskiej zapraszamy na kolejną odsłonę marszu, który jako oddolna, społeczna inicjatywa jest wyrazem hołdu dla żołnierzy antykomunistycznego podziemia po II wojnie światowej - napisali organizatorzy.

Przesłanie manifestacji w roku 2020 ma szczególny wymiar w obliczu 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej i zwycięstwa polskiego narodu nad bolszewickim najazdem.

- Wobec haniebnych kłamstw obecnych w dyskursie publicznym i wybielania zbrodniczej armii czerwonej, chcemy jako młode pokolenie wyraźnie zaprotestować. Kontynuowana po 1944 roku walka polskiego podziemia prowadzona była przeciwko nowemu, czerwonemu zniewoleniu. Relatywizacja historii jest w tym wypadku obrazą pamięci ofiar komunistycznego totalitaryzmu - podkreślają organizatorzy. - 1 marca 2020 zbierzemy się na rzeszowskim Rynku, aby konsekwentnie kultywować etos Żołnierzy Wyklętych oraz stanąć po stronie prawdy i idei niepodległości. Zachęcamy wszystkich do współpracy przy organizacji IX Rzeszowskiego Marszu Pamięci Żołnierzy Wyklętych oraz do samego uczestnictwa w tym wydarzeniu. Przekazujcie informacje Rodzinie i znajomym. Nie bądźmy bierni – dajmy świadectwo.

„Obława” w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej

W Rzeszowie jedno z wydarzeń upamiętniających bohaterów antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia będzie miało też miejsce w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej. Po zakończeniu uroczystych rzeszowskich obchodów święta pod Pomnikiem Żołnierzy Wyklętych przy al. płk. Łukasza Cieplińskiego, Teatr wraz z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego i Instytutem Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie zapraszają na spektakl pt. „Obława” w wykonaniu artystów Teatru Dramatycznego im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku w reżyserii Jana Nowary, który rozpocznie się o godz. 17.00 na Dużej Scenie przy ul. Sokoła 7-9. Wydarzeniu będzie towarzyszyła wystawa w teatralnym foyer pt. „Żołnierze Niezłomni. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie po 1944 roku” przygotowana przez rzeszowski IPN.

„Obława” to artystyczna próba zmierzenia się z tragedią ludobójstwa dokonanego w lipcu 1945 r. na żołnierzach podziemia niepodległościowego oraz ludności cywilnej Suwalszczyzny tuż po odbiciu tych terenów przez Armię Czerwoną z rąk III Rzeszy. Jan Nowara wspólnie z Jagodą Skowron, na podstawie dokumentów Instytutu Pamięci Narodowej, listów i meldunków, stworzyli scenariusz opowiadający historię jednego z najtragiczniejszych wydarzeń powojennej Polski, które do dziś nie zostało wyjaśnione. Prócz materiałów źródłowych, autorzy sięgnęli także po „Dziady” Adama Mickiewicza oraz poezje Zbigniewa Herberta i Tadeusza Różewicza. Spektakl „Obława” wpisze się w program rzeszowskich uroczystości Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, bo choć opowiada o zdarzeniach, które wydarzyły się w odległym regionie Polski, ma wartość uniwersalną. Porusza bowiem temat nieukojonego żalu i nigdy nieutulonej tęsknoty, które stały się doświadczeniem wielu Polaków. W przedstawieniu pojawia się także odwołanie do postaci ważnych dla Rzeszowa - w tekście wykorzystano grypsy z celi śmierci podpułkownika piechoty Wojska Polskiego, Łukasza Cieplińskiego, walczącego z nazistowskim okupantem na terenie powiatu rzeszowskiego i sąsiednich w latach 1940–1944.

Spektakl „Obława”
Fot. Bartek Warzecha/Materiały prasowe

Towarzysząca spektaklowi wystawa prezentuje zaś struktury Zrzeszenia WiN, które powstały na bazie rozwiązanej Armii Krajowej oraz struktury Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (NZW). Wyeksponowane zostały na niej sylwetki członków IV Zarządu Głównego WiN, jak również działaczy terenowych Zrzeszenia. Ponadto wystawa prezentuje fotografie oddziałów NZW: Józefa Zadzierskiego „Wołyniaka”, Adama Kusza „Garbatego”, Stanisława Pelczara „Majki”, które zostały udostępnione przez muzea, archiwa, stowarzyszenia kombatanckie i osoby prywatne. Fotografie współczesne przedstawiają nekropolie, miejsca straceń działaczy niepodległościowych oraz poświęcone im tablice pamiątkowe. Autorami wystawy są dr Mirosław Surdej, dr hab. Krzysztof Kaczmarski i dr hab. Mariusz Krzysztofiński.

2 marca o godz. 11.00 spektakl oraz wystawę obejrzą uczniowie szkół średnich z całego Podkarpacia.

Bilety na pokaz 1 marca w cenach 35 zł (bilet normalny) i 25 zł (bilet ulgowy) można nabyć osobiście w Kasach Teatru lub przez stronę internetową.

Red.