Fasada remontowanej zabytkowej kamienicy przy al. Piłsudskiego odsłonięta

KATEGORIA: RZESZÓW / 18 listopada 2024

Fot. Bartosz Podubny/WUOZ Przemyśl

Można już podziwiać odnowioną fasadę remontowanej zabytkowej kamienicy przy alei Piłsudskiego 5 w Rzeszowie. - Obecnie zniknęły rusztowania odsłaniające fasadę budowli poddaną kompleksowym pracom konserwatorskim oraz trwa konserwacja balustrady - poinformował Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków w Przemyślu.

Spod wtórnych warstw została odsłonięta reklama sklepu „Wyroby chemiczne”. - Oprócz bogatego detalu architektonicznego prace objęły także bramę do sieni - dodaje konserwator. Na przestrzeni lat prowadzono remonty dróg i chodników co zachwiało poziomem otaczającą zabudowę względem ulicy. - Dokładnie widać to w przypadku bramy, kiedy do sieni wchodzimy poniżej, w dół. Z pewnością obrazują to również skromne odbojniki, które pierwotnie były powyżej ulicy - zaznacza konserwator zabytków.

Zabytkowa kamienica przy al. Piłsudskiego 5 pochodzi z początku XX wieku. Kilka lat temu miasto Rzeszów będące jej ówczesnym właścicielem zleciło przeprowadzenie prac konserwatorskich elewacji oraz właśnie badań na obecność polichromii. Możliwość prowadzenia prac konserwatorskich wewnątrz była jednak ograniczona w związku z tym, że część lokali była nadal użytkowana przez mieszkańców. Plany remontu obiektu przez miasto nie doszły do skutku bo oszacowano je na kilka milionów złotych. Nie udało się też sprzedać budynku. W 2019 roku władze Rzeszowa dokonały zamiany tej nieruchomości z firmą deweloperską DevelopRes. W zamian za zabytkową kamienicę, miasto Rzeszów otrzymało od dewelopera lokal przy ul. Architektów, który został zaadaptowany pod miejski żłobek. Miasto do tej zamiany dopłaciło 4 mln zł.

Nowy właściciel rozpoczął prace remontowe prowadzone pod nadzorem służb konserwatorskich. W 2021 r. w kamienicy odkryto zabytkowe polichromie. Jak informowała wówczas rzeszowska delegatura Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków to jedno z najciekawszych pod względem architektonicznym tego typu znalezisk w Rzeszowie.

Fot. Bartosz Podubny/WUOZ Przemyśl

Fot. Bartosz Podubny/WUOZ Przemyśl

Fot. Bartosz Podubny/WUOZ Przemyśl

Fot. Bartosz Podubny/WUOZ Przemyśl

Historia kamienicy

Jak czytamy na stronie Narodowego Instytutu Dziedzictwa, kamienica, ulokowana w pierzei ulicy będącej dawnym traktem wylotowym z miasta na wschód, stanowi ważny składnik zabudowy historycznego centrum. Jej bogato zdobiona elewacja jest najbardziej reprezentacyjnym fragmentem pierzei obecnej al. Piłsudskiego.

Budynek został wybudowany ok. 1905 roku jako kamienica czynszowa. Od 1932 r. właścicielką budynku była Apolonia Lisowa z domu Kot. Po drugiej wojnie światowej obiekt przeszedł na własność Skarbu Państwa. W czasach funkcjonowania Fabryki Cukierków „Alima”, piwnice kamienicy przy al. Piłsudskiego 5 stanowiły zaplecze magazynowe, ich wysokie i przestronne pomieszczenia, dostępne z zewnątrz, idealnie nadawały się do magazynowania warzyw i owoców na potrzeby fabryki. W późniejszym okresie posadzka piwnic została podniesiona a budynek przeznaczono na mieszkania lokatorskie.

Kamienica usytuowana jest w centrum miasta Rzeszowa, w dzielnicy Śródmieście, przy historycznym trakcie wylotowym z miasta w kierunku wschodnim, dawnej ul. Lwowskiej. Budynek ulokowany jest w zwartej zabudowie południowej pierzei ulicy, pomiędzy zabytkowymi kamienicami pod nr 3 i 7. W sąsiedztwie znajdują się inne zabytkowe obiekty m.in. Koszary Hasklerowskie i Koszary Kraińskiego.

Wystrój architektoniczny kamienicy stanowią elementy o różnej proweniencji, w formie historyzującej, z przewagą elementów neoklasycystycznych. Budynek wyróżnia się bogatym detalem w wyposażeniu wnętrz jak również licznymi zdobieniami na fasadzie.

Kamienica została wzniesiona na planie prostokąta, dłuższym bokiem wzdłuż ulicy, jako obiekt podpiwniczony, o trzech kondygnacjach nadziemnych i prostopadłościennej bryle, przekrytej dachem dwuspadowym o kalenicy równoległej do ulicy. Wnętrzu nadano układ dwutraktowy z sienią przelotową. Część lokali mieszkalnych dostępna jest z galerii komunikacyjnych zlokalizowanych od strony podwórza, pion sanitarny dostawiony jest do pd.-zach. narożnika kamienicy.

Obiekt został wzniesiony z cegły pełnej. Drewniany, dwuspadowy dach kamienicy pokryty jest blachą.

Elewacja północna zaprojektowana została jako 11-osiowa, symetryczna, z dwoma dwuosiowymi płytkimi ryzalitami po bokach i wejściem pośrodku. Oś zaakcentowano balkonem w kondygnacji piętra, wspartym na konsolach, z ozdobną, kutą balustradą. Fasadę wzbogacają złożone detale rzeźbiarskie i architektoniczne, m.in.: boniowanie, pilastry, obramienia okienne z kluczami, naczółkami, lwimi głowami, konchami, kartuszami herbowymi a także gzymsy pośrednie, nadokienne i koronujący z kroksztynami. Elewację południową zaprojektowano jako 11-osiową, pozbawioną wystroju architektonicznego. Bezpośrednio przy drzwiach do sieni znajduje się obmurowane wejście do piwnic.

We wnętrzach zachowały się schody z ozdobną balustradą, częściowo także posadzki. Najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniem jest sień przelotowa z dekoracją stiukową na ścianach i suficie.

(Opis na podstawie oprac. Patryk Kornaga, OT NID Rzeszów, 07-05-2019 r. dostępny na stronie zabytek.pl).

Jak wyglądała kamienica przed remontem można zobaczyć na zdjęciach poniżej.

Red.

Stan obiektu na rok 2019
Fot. P. Kornaga/zabytek.pl

Stan obiektu na rok 2019
Fot. P. Kornaga/zabytek.pl

Stan obiektu na rok 2019
Fot. P. Kornaga/zabytek.pl

Stan obiektu na rok 2019
Fot. P. Kornaga/zabytek.pl

  

Redaktor naczelny: Barbara Kędzierska
Wydawca
"Siedem - Barbara Kędzierska"
PORTAL INFORMACJI I OPINII
redakcja@czytajrzeszow.pl
35-026 Rzeszów, ul. Reformacka 4