Czy Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej trafi na Zwięczycę? Jest projekt

KATEGORIA: POLITYKA / 20 lutego 2024

Fot. Paweł Bialic/CzytajRzeszów.pl

Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej nie trafi na cmentarz wojenny żołnierzy radzieckich przy ul. Lwowskiej, ale na nekropolię przy ul. Podkarpackiej na Zwięczycy. Taka propozycja znalazła się w projekcie uchwały przygotowanym przez ratusz na najbliższą sesję Rady Miasta Rzeszowa.

Lata mijają, pomnik stoi

Sprawa Pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej, który stoi na placu Ofiar Getta, w samym centrum Rzeszowa od lat budzi dyskusje. Monument przez swoją wymowę został uznany przez Instytut Pamięci Narodowej jako obiekt promujący system totalitarny i w związku z tym powinien zniknąć z przestrzeni publicznej.

Pomnik nadal jednak stoi, przez kilka lat bronił go nieżyjący już prezydent Rzeszowa Tadeusz Ferenc, skutecznie odwołując się od decyzji o rozbiórce do sądów administracyjnych.

Sytuacja zmieniła się w 2022 roku gdy Rosja bestialsko zaatakowała Ukrainę. O usunięcie pomnika z centrum Rzeszowa apelowały do władz miasta środowiska patriotyczne, radni oraz Instytut Pamięci Narodowej. W końcu prezydent Rzeszowa Konrad Fijołek wiosną 2022 roku zdecydował, że monument nie zostanie zburzony, a przeniesiony na cmentarz żołnierzy Armii Radzieckiej przy ul. Lwowskiej, co zresztą proponowano kilka lat wcześniej. Miasto liczyło, że w samej operacji przeniesienia obiektu pomoże finansowo Instytut Pamięci Narodowej. Prezes IPN dr Karol Nawrocki wstępnie wyrażał gotowość na takie wsparcie.

Od tego czasu minęło prawie dwa lata, a pomnik jak stał, tak dalej stoi na placu Ofiar Getta. W tym czasie trwała wymiana dokumentów pomiędzy miastem i IPN. Latem zeszłego roku i prezydent Rzeszowa i prezes IPN wyrażali gotowość do współpracy przy przeniesieniu monumentu na cmentarz, ale chyba niewiele z tego dotąd wynikło.

Fot. Karol Woliński

Jednak na Zwięczycę

Możliwe, że sprawę skomplikowała nowa lokalizacja dla pomnika. Wiele wskazuje na to, że może on nie trafić tak jak wcześniej zapowiadano na cmentarz przy ul. Lwowskiej. O tym fakcie dowiedzieliśmy się z projektu uchwały przygotowanego przez władze miasta, który znalazł się w porządku obrad najbliższej sesji Rady Miasta Rzeszowa.

- Cmentarz żołnierzy Armii Radzieckiej przy ul. Lwowskiej posiada już akcent centralny, ustawienie kolejnego upamiętnienia zachwiałoby całością założenia. Jednocześnie faktem jest, że cmentarz został przebudowany pod względem pierwotnego kształtu i nie można wykluczyć, że pochówki znajdują się także poza obramowaniami mogilnymi i prowadzenie prac budowlanych (koniecznych do przeniesienia pomnika), mogłoby doprowadzić do ich naruszenia - czytamy w projekcie uchwały.

Gdzie zatem miałby trafić Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej? W uchwale wskazano Cmentarz Komunalny Zwięczyca przy ul. Podkarpackiej, gdzie również mają znajdować się kwatery żołnierzy Armii Czerwonej. Zgodę w tej sprawie wydać miał wydać już wojewoda podkarpacki, który nadzoruje cmentarze wojenne w regionie.

- Pomnik zostanie przeniesiony w miejsce istniejącego obelisku, który obecnie jest w bardzo złym stanie technicznym - nie jest celowym ponoszenie kosztów jego remontu, co uzasadnia jego usunięcie - czytamy w uzasadnieniu uchwały.

Na razie nie wiadomo na jakim etapie są rozmowy miasta z Instytutem Pamięci Narodowej. Do tematu wrócimy.

Karol Woliński