[HISTORIA] W Rzeszowie uczczono 80. rocznicę powołania Armii Krajowej. FOTO

W Rzeszowie uczczono 80. rocznicę powołania Armii Krajowej. FOTO

KATEGORIA: HISTORIA / 14 lutego 2022

Fot. Marcin Bukała/Oddział IPN w Rzeszowie

W Rzeszowie w poniedziałek (14 lutego) odbyły się obchody 80. rocznicy powstania Armii Krajowej.

Obchody rocznicowe przy Pomniku Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Podokręgu Rzeszów poprzedziła Msza święta w kościele Świętego Krzyża w Rzeszowie pod przewodnictwem ks. biskupa Kazimierza Górnego. W apelu uczestniczyli przedstawiciele władz województwa, samorządowcy, kombatanci, reprezentanci służb mundurowych oraz mieszkańcy regionu.

Wojskową asystę honorową wystawiła 3. Podkarpacka Brygada Obrony Terytorialnej, im. płk. Łukasza Cieplińskiego ps. „Pług”. Wydarzeniom towarzyszyły również poczty sztandarowe z 21. Brygady Strzelców Podhalańskich, im. gen. bryg. Mieczysława Boruty – Spiechowicza, Komendy Wojewódzkiej Policji, Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej, Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Izby Administracji Skarbowej, organizacji proobronnych i podkarpackich szkół. Terytorialsi dodatkowo wystąpili z repliką sztandaru bojowego żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu Rzeszów.

Oficjalna część obchodów rozpoczęła się od złożenia meldunku pułkownikowi Michałowi Małysce, dowódcy 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej. Następnie na maszt podniesiona została flaga państwowa i odegrany został „Mazurek Dąbrowskiego”.

Jak powiedział w kolejnej części uroczystości dowódca 3. PBOT, powołanie do życia Armii Krajowej miało na celu przeprowadzeni akcji scalenia zbrojnych organizacji podziemia, ale też zaprzeczenie propagandzie sowieckiej, która lansowała tezę o braku zaangażowania formacji podległych rządowi londyńskiemu w walkę z Niemcami.

– Po latach dyskredytacji, prześladowań, mordów, poniżania i wypaczania ich dokonań dla Ojczyzny, doczekali się należnego im od zawsze miejsca w historii naszego narodu, tak już nieliczni, ale nadal swoją postawą i wiernością ideałom stanowią dla nas wzór niezłomności i męstwa. Drodzy kombatanci jesteśmy wdzięczni losowi, że dał nam szansę z Wami obcować, czujemy zobowiązanie w stosunku do Waszego pokolenia, aby okazać się godnymi miana Waszych następców - mówił płk Małyska.

Z kolei przemawiająca w imieniu parlamentarzystów posłanka PiS Maria Kurowska zwróciła uwagę na, że dzięki powołaniu Armii Krajowej proces scaleniowy został ułatwiony, co zaowocowało powstaniem podziemnej siły zbrojnej, wyjątkowej na skalę Europy.

Do historii AK i jej znaczenia nawiązali także w przekazanym uczestnikom uroczystości listach wojewoda podkarpacki Ewa Leniart oraz marszałek Podkarpacia Władysław Ortyl, a także dyrektor rzeszowskiego Oddziału IPN dr Dariusz Iwaneczko.

W liście skierowanym do uczestników obchodów 80. rocznicy powstania Armii Krajowej wojewoda podkarpacki Ewa Leniart przypomniała, że: Armia Krajowa, która – scalając liczne organizacje konspiracyjne, powstające w okupowanej Polsce – stała się częścią Polskich Sił Zbrojnych. A zarazem największą i najlepiej zorganizowaną armią podziemna w okupowanej Europie. Wojskiem, które funkcjonując w niezwykle trudnych warunkach, w ciągłej konfrontacji z silniejszym przeciwnikiem, organizowało się na niespotykaną dotąd skalę. Przez wiele miesięcy prowadząc intensywną walkę o niepodległość Ojczyzny.

– Pragnę podziękować wszystkim obecnym na dzisiejszych uroczystościach. Dziękuję dyrekcji i pracownikom Rzeszowskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, dowództwu i żołnierzom 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej, przedstawicielom służb mundurowych Garnizonu Rzeszów, pozostałym służbom mundurowym oraz wszystkim tym, którzy przyczynili się do zorganizowania i uświetnienia obchodów. Wszystkim Państwu dziękuję za obecność, która świadczy o patriotyzmie i prawdziwym umiłowaniu naszej ukochanej Ojczyzny – Polski – podkreśliła w liście wojewoda.

Członek zarządu województwa podkarpackiego Stanisław Kruczek odczytał pod pomnikiem list skierowany przez Marszałka Władysława Ortyla do uczestników uroczystości.

- Podczas II wojny światowej Armia Krajowa – jak nazwano zakonspirowane siły zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego, kierowała nie tylko wieloma udanymi akcjami dywersyjnymi wymierzonymi przeciw nazistom, ale także skutecznie prowadziła operacje wywiadowcze. W okupowanej Polsce zorganizowała instytucje państwowe i system oświaty. Była fenomenem na skalę europejską pokazując, że Polacy nigdy nie pogodzą się z utratą wolności i niepodległości państwa polskiego – napisał marszałek Ortyl.

Marszałek w swoim liście zwrócił uwagę na tragiczne losy żołnierzy AK.

- Żołnierze Armii Krajowej to niestrudzeni wojownicy, którzy nie zważając na własne życie walczyli o wolność dla swojego narodu i niepodległość Rzeczypospolitej. Ci ludzie, mimo ogromnej przewagi wroga, dawali wyraz swojemu patriotyzmowi wierząc, że sprawiedliwość musi w końcu zwyciężyć. Prawda jednak okazała się o wiele bardziej brutalna, bo sprawiedliwość, o którą walczyli przyszła dopiero wiele dekad później.

Władysław Ortyl zwrócił też uwagę, jak ważna jest pamięć o polskich bohaterach.

- Przekazuję pozdrowienia wszystkim uczestnikom uroczystości. Życzę Państwu zadumy nad polskimi bohaterami II wojny światowej, ich walką o Polskę i tragicznym losem, jaki ich spotkał. Niech pamięć o nich i ich heroicznych czynach będzie wiecznie żywa w naszych sercach i w sercach kolejnych pokoleń Polaków – w swoim przesłaniu napisał marszałek Ortyl.

Dr Dariusz Iwaneczko, dyrektor oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie wspomniał żołnierzy Armii Krajowej okręgu rzeszowskiego.

- Osiemdziesiąt lat od powstania największej podziemnej armii zbrojnej w okupowanej Europie to zacna data. Chcę wspomnieć osoby, które dzierżyły tradycje Armii Krajowej i przekazywały te tradycje także nam. Wspomnę w tym miejscu zmarłych już prezesów Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Rzeszowie - Eugeniusza Kaszowskiego, Aleksandra Szymańskiego i Juliana Pawełka. Wielu z nas udawało się na miejsce ostatniego spoczynku wybitnych żołnierzy Armii Krajowej - Wacława Kopisto, Kazimierza Rzucidło, wielu innych, których już nie ma wśród nas. To oni uczyli nas prawdy o Armii Krajowej, którzy przekazywali nam swoją wiedzę, doświadczenie i umiejętności – powiedział.

Specjalne pismo do żołnierzy jednostek dziedziczących tradycje AK wystosował też w związku z dzisiejszą rocznicą minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak. Szef MON nawiązał do tradycji dziedziczonego przez współczesne oddziały czynu zbrojnego Armii Krajowej.

- Dziedziczenie tradycji jednostek wojskowych to wyjątkowe i nobilitujące zobowiązanie. To dzięki żołnierzom Armii Krajowej pokazaliśmy, że potrafimy przetrwać i walczyć o niepodległą Polskę nawet w najbardziej brutalnych warunkach okupacji – napisał minister Błaszczak.

Uroczystość w Rzeszowie zakończył Apel Pamięci, który odczytała por. Sabina Piechota, salwa honorowa oraz złożenie wieńców i wiązanek pod Pomnikiem Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Podokręgu Rzeszów.

Organizatorami obchodów 80. rocznicy przemianowania ZWZ w Armię Krajową byli Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Światowy Związek Żołnierzy AK Okręg Podkarpacki, prezydent miasta Rzeszowa, Dowództwo Garnizonu Rzeszów oraz 3. Podkarpacka Brygada Obrony Terytorialnej. Dowódcą uroczystości był mjr Wojciech Skrzypek. Uroczystość uświetniła obecność Orkiestry Wojskowej Garnizonu Rzeszów.

Armia Krajowa była największą armią podziemną w czasie II wojny światowej. Dla Polaków jest symbolem walki o niepodległość, patriotyzmu i męstwa. 14 lutego mija 80. rocznica utworzenia AK – przemianowania Związku Walki Zbrojnej na Armię Krajową z rozkazu gen. Władysława Sikorskiego. Głównym celem AK było stworzenie struktur wojskowych, a także przygotowanie do powszechnego powstania i otwartej walki z okupantem.

Red.

Zdjęcia: Marcin Bukała/Oddział IPN w Rzeszowie